Балаларға арналған дәстүрлер ТҰЛЫМ ҚОЮ

23 қаңтар 2025 540 0
Оқу режимі

Тұлым қою – қазақ халқында қыз баланы сән-салтанатпен, көркемдікке тәрбиелеу мақсатында жасалатын дәстүрлі рәсім. Қыз балаға тұлым қою оның ерекше әдемілігі мен нәзіктігін айқындайды, әрі баланы тіл-көзден сақтайтын тұмар ретінде де саналады. Қазақтар кішкене қыздарының басына тұлым қойып, оның болашағына бақыт, денсаулық, қорғаушылық тілейді.

Тұлым қою жолы

Кішкентай қыздың шашын ұстарамен айнадай етіп қырып, екі шекесіне аздап шаш қалдырады, оны тұлым деп атайды. Тұлымның ұшына маржан тас немесе басқа да асыл бұйымдарды қосып өреді. Бұл балаға сұлулықпен қатар қорғау қызметін атқарады деп сенген.

Тұлымға қатысты ырымдар мен тыйымдар

Тұлым қоюмен бірге бірнеше ырым-тыйымдар жасалады.

1. Тұмар ретінде тағу: Тұлымның ұшына маржан тас немесе көзмоншақ тағу қыз баланы тіл-көзден қорғау үшін жасалады. Бұл тас жамандықтан қорғаушы ретінде үлкен мәнге ие.

2. Тұлымды қиюға тыйым: Тұлымды қиюға немесе басқа біреуге сыйлауға болмайды, себебі тұлымның қасиеті бұзылады деп сенген.

3. Сұлулықтың белгісі: Тұлыммен жүрген қыз балаға «тұлымды қыз» деп еркелетіп, ерекше мән беретін болған. Бұл дәстүр баланың нәзіктігі мен сүйкімділігін көрсетеді.

Тұлымның тәрбиелік мәні

Тұлым қою дәстүрі арқылы қазақ халқы қыз баланың сұлулығын, нәзіктігін дәріптейді. Тұлымды қызды көргенде үлкендер «тұлымды қыз келе жатыр» деп еркелетіп, сүйіспеншілікпен қарсы алады. Бұл дәстүр қыз балаға жақсы көңіл бөлуді, қамқорлық жасауды, нәзік әрі сұлу болуды үйрететін тәрбиелік мәнге ие. Тұлым қою – қазақ халқының қыз балаға деген құрметін, сұлулықты бағалау мәдениетін көрсететін салттарының бірі. Тұлымды қыз ертеңгі күні отбасының, әулеттің көркі, қоғамның ажары болсын деген тілекпен жасалатын бұл дәстүр оның өмірін бақыт пен қорғаушылықпен байытуды көздейді.

 

Болат БОПАЙҰЛЫ

 

 

Пікірлер Кіру