ADAMZATQA AR ILIMIN USYNǴAN ShÁKÁRIM QUDAIBERDIULYNYŃ ǴAQLIIaLARY

1. Aýrý tek denede ǵana bolmaıdy, minezde de bar. Eger bireýden jaman minez kórseń, oǵan shıpa surap duǵa qyl. Oǵan jabysqan keselden seni saý qylǵan Allaǵa maqtaý aıt [ShÚKIRLIK].

2. Syrdy saqtaý sheberligi jan dúnıeniń baılyǵyn kórsetedi. Ishinde sý turmaıtyn ydystyń zııany sekildi, syrdy saqtaı almaıtyn adamnyń paıdasy kem [AMANATShYLDYQ].

3. Eger ər adam qasyndaǵy kisiniń júregindegin kóre alsa, oǵan jany qatty ashıtyn edi. Ishki tarazynyń ədildigine kózi jeter edi. Syrtqy ólshemderdiń aldamshy ekenin tereń túsiner edi. Ishtarlyq, qyzǵanysh, kórseqyzarlyqqa urynbas edi (Mustafa Mahmýd) [TEREŃ TÚSINIK].

4. Qudyqqa tas tastaǵan adam ol túbine jetip daýysy estilgenshe qarap turady. Sol sekildi seni sókken adamnyń kóbisi jaýabyńdy kútedi. Ustamdylyq pen kórkem minez tanyt. Ótkizip jiber. Qudyq túpsiz eken dep oılasyn [TEREŃ TÚSINIK].

5. Bərin durys jasaýǵa qansha tyryssań da seni qate túsinetin adamdardyń tabylary haq. Ərkimge bir jaýap qaıtaryp, ózińdi qur sharshatpaǵanyń durys. Dana ǵulamalarymyzdyń biri ózin sókken kisige bylaı degen eken: “Eger aıtqanyń ras bolsa, Alla meni keshirsin, al ótirikshi bolsań, Alla seni keshirsin”. [BAISALDYLYQ]

6. “Maǵan keıde bir adam bir məsele jaıly aıtady. Men ony ol týmastan buryn estip qoısam da oǵan qulaq salamyn. Keıde birinshi ret estip turǵandaı kúı kórsetemin” (Imam Sháfıǵı) Óziń onsyz da jaqsy biletin nərse jaıly bireý əńgimelep jatsa, onyń sózin bólmeı, biletinińdi bildirip, júregin jaralamaı, kóńil bólip, qulaq salýyń minez-qulyqtyń asa kórkemdigine jatady [KÓRKEMDIK].

7. Adamdar saǵan tań qalyp jatsa, oǵan masattanyp maqtanba. Sebebi, olar seniń Alla jaryqqa shyǵarǵan jaqsy jaqtaryńdy ǵana kórip jatyr. Al, olar seniń Alla jasyrǵan jaman jaqtaryńnan habarsyz bolǵanyna shúkir de [ALLA KEMShILIKTERDI JASYRÝShY].

8. Eger sóz shynymen júrekten shyqqan bolsa, onda ol mindetti túrde júrekke kiredi, al ol tek tilden shyqqan bolsa, qulaqtan ary aspaıdy [ShYNShYLDYQ].

9. Durys nərseni tez tanyp, júrekpen túsinip, shynaıy janashyrlyqpen aıtpasań, isiń beker [MEIIRBANDYQ].

10. Adamdar seniń syrtyńa qaraıdy, Jaratýshyń ishińmen, jan dúnıeńmen baǵalaıdy. Pendeler úshin syrtyńdy ǵana ədemileýmen əýre bop, ishki əlemińdi umyt qaldyryp, lastap alma [TAQÝALYQ].

11. Kezinde “kereń Hatım” degen ǵulama ómir súrgen eken. Bir kúni oǵan bir kisi kelip, bir məsele jaıly jaýap suraıdy. Sol-aq eken əlgi kisi baıqaýsyzda jel shyǵaryp qoıady. Sol kezde Hatım estimegensip: Daýysyńdy joǵary kóterip sóıleshi, deıdi. Kelgen kisige ózin kereń sekildi sezdirtedi. Osylaısha, basqalardyń qateliginen qulaǵyn tyıǵan ol – “Hatım kereń” degen atpen tarıhta qalǵan eken [KÓRKEM MINEZ].

12. Kózder umytpasyn deseń, ədemi kıin.

Kóńilder umytpasyn deseń, kórkem minezdi bol [IShKI SULÝLYQ].

13. Adamdardyń birazy ómirińdi senen birnərse úırený úshin baqylaıtyn bolsa, basqa bir bóligi qatelikterińdi terý úshin ańdıdy. Eki top ta saǵan tań. Biri mahabbatpen, ekinshisi ishtarlyqpen [ZEREK BOL].

14. Bireýdiń minin kórgenshe,

Jamandyǵyn tergenshe,

Óz oıyńdy mazalap,

Óz boıyńdy tazalap,

Ózińmen alys ólgenshe!!!