ALLANYŃ NAZARY -  JÚREKTE

Júrek – ımannyń, mahabbattyń, nıettiń, úmit pen úreıdiń oryny bolǵandyqtan Ihsan ilimi osy júrek amaldaryn zertteýge asa mán beredi. Jýneıd ál-Baǵdadı: «Shynaıy ıhsan jolyndaǵy adam dep – júregin Alla Taǵaladan ózgeden tazartqan adamdy aıtamyz», - deıdi.

Sheıh Ahmad Zarýq (Alla ony raqymyna alsyn): «Sopylyq júrekterdi tazartyp, ony tek Allanyń ózine ǵana arnaýdy maqsat tutady. Fıqh ǵylymy amaldy túzetý joldaryn bilýdi, júıeni saqtaýdy, úkimder arqyly danalyqty kórsetýdi maqsat etedi. Taýhıd ǵylymy eń basty máselelerdi dálelder arqyly júzege asyrýdy jáne ımandy senimdilikke toltyrýdy maqsat etedi. Medıtsına adam balasynyń tánin emdese, grammatıka durys sóıleý erejelerin úıretedi»,-degen.

Ibn Zakýan: «Sopylyq ilimi – ómirde adamnyń aldynan shyǵýy múmkin barlyq jaǵdaılarǵa qatysty júrek dertterimen aınalysady», - deıdi.

Endeshe, rýhanı kemeldený jolyndaǵy adam júrek máselesine asa mán berip, ondaǵy dertterdi barynsha emdeýge tyrysýy qajet. Sebebi, júrektiń durys bolýy adamnyń búkil is-áreketiniń durys bolýyna, burys bolýy – adamnyń búkil is-áreketiniń burys bolýyna ykpal etedi. Keıbir danalar júrekti kemeniń basshysyna teńegen. Óıtkeni kemeniń qaı tarapqa baǵyt alýy, basshynyń buıryǵyna baılanysty.

Hakim Abaı on jetinshi qara sózinde: «Kaırat, aqyl, jýrek ýsheýi ónerlerin aıtysyp, talasyp kelip, ǵylymǵa júginipti» dep bastap, sońynda osy ýsheýiniń talasyna ǵylymnyń bylaı degendigin aıtady: «Úsheiń ala bolsań, men júrekti jaqtadym. Qýdaıshylyq sonda, qalpyńdy taza saqta, Qudaı Taǵala árdaıym
qalpyńa qaraıdy dep kitaptyń aıtqany osy», - depti.

Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) Alla Taǵalanyń
nazary júrekte bolatyndyǵyn aıtyp:

«Rasynda Alla Taǵala senderdiń beıneleriń men dúnıelerińe nazar aýdarmaıdy, alaıda júrekteriń men amaldaryńa nazar aýdarady», - degen (ımam Múslım).

Pánı dúnıede adamdar ózge adamnyń syrtqy kelbetine, kıim kıisine qarap baǵalasa, kııamette adamnyń ishki jan-dúnıesine nazar aýdarylatyn bolady.

Burynǵy ótken danalar: «Jalǵan dúnıede qalyp ketetin tánińdi ásemdegenshe, aqyrette ózińmen birge máńgi qalatyn júregińe kóńil ból», – deıdi eken.

Alı ıbn Ábý Talıb (Alla oǵan razy bolsyn): «Sándi buıymdar men ádemi kıim ýaqytsha ǵana kórik beredi. Adamnyń shynaıy kórki onyń minezinde. Sebebi minezi kórkem kisi adamdarǵa da, Alla Taǵalaǵa da súıikti bolmaq», degen. Quranda qııamet kúni adam balasy júrek amaldary úshin suralatyndyǵy baıandalyp: «Óziń bilmegen nárseniń sońyna túspe. Rasynda, qulaq, kóz jáne júrek olardyń barlyǵy suralady»,-dep aıtylǵan(«Isra» súresi, 36-aıat).  

Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) sahabalaryna eń  aldymen júrekti túzetip, ony túrli dertterden tazartýǵa mán berýge shaqyratyn. Sondaı hadısterdiń birinde Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi
bolsyn):

(Qolymen) júrek tusyn nusqap: «Taqýalyq myna jerde», - dep úsh ret qaıtalaǵan eken. Taqýalyq júrekte bolǵandyqtan, ol adamnyń sózine, is-qımylyna qarap ólshenbeıdi.

Birde Omar ál-Hattab (Alla oǵan razy bolsyn) moınyn eńkeıtip, basyn tómen salbyratyp turǵan adamdy kórgende: «Áı, moıny ıilgen adam! Basyńdy kóter. Rasynda Alladan qorqý adamnyń moınynda emes, júreginde», - dep aıtqan eken.

Endeshe, izgi amaldar, kórkem minez, taqýalyq syndy ózge de asyl qasıetterdiń boıymyzdan tabylýy eń aldymen júregimizdiń durys bolýymen tikeleı baılanysty. Luqman Hakim ulyna: «Áı, balam! Dúnıe — túbi kórinbeıtin darııa ispetti. Parasattylyqqa jetpegen kóptegen ǵalymdar men ózge de adamdar sol darııaǵa batyp ketti. Seniń bul darııadaǵy júzýshi kemeń qanaǵat etýshi júrek pen Alla Taǵalaǵa degen ımanyń bolsyn. Kemeńniń kerek-jaraǵy etip taqýalyq pen qulshylyqty al. Jelkeni – táýekel bolsyn. (Túpsiz darııaǵa batýdan) osylaı ǵana aman qalýyń múmkin», -  dep ósıet etken eken (ımam Báıhaqı).

Alla Taǵala bizdiń de júregimizdi óziniń dinine bekem etip, izgilikke tolǵan, tánimizdi jaqsylyqqa baǵyttaıtyn júrekterden bolýyn násip etsin!

«Ihsan» kitabynan