AQYLDY ADAM MEN AQYLSYZ ADAMNYŃ AIYRMAShYLYǴY NEDE?

Aqyl – týa bitetin qasıet emes. Ol – qalyptasatyn, damıtyn ishki sapa.

Qazirgi zamanda adamdy aqyldy nemese aqylsyz dep syrtqy belgilerine qarap emes, oılaý daǵdysyna qarap baǵalaǵan jón.

Tómende osy eki tıptiń negizgi aıyrmashylyqtaryn ǵylymı jáne psıhologııalyq turǵydan taldaımyz.

Aqyldy adam óz oıyn jańartyp otyrady

Psıholog Adam Grant bylaı deıdi: «Naǵyz aqyldy adam óz biliminiń shekteýli ekenin túsinedi jáne qajet bolsa, kózqarasyn ózgertýden qoryqpaıdy».

Aqyldy adam: «Men bul máseleni buryn basqasha túsinetinmin. Endi jańa aqparatpen tanysyp, kózqarasymdy qaıta qaraǵym keledi» – dep oılaı alady.

Al aqyl az adam burynǵy túsinigine jabysyp qalady. Ol úshin pikir ózgertý – álsizdik sııaqty kórinedi.

Aqyldy adam tyńdaı biledi jáne papelmen seıleıli AQYLDYy adam tyńdaı biledi jáne dálelmen sóıleıdi

Amerıkalyq fılosof DEnıel Dennettiń aıtýynsha, shyn mánindegi pikirtalastyń maqsaty – qarsylasty jeńý emes, shyndyqty tabý.

Aqyldy adam sóılegende tyńdaı biledi, oı eleginen ótkizedi, dálel keltiredi. Al aqylsyz adam – Emotsııamen jaýap berip, qarsylasty tómendetýge tyrysady.

Aqyldy adam – ıkemdi jáne beıimdelgish

Jańa aqparatty qabyldap, soǵan saı áreket etý – kognıtıvti ıkemdilik dep atalady. Bul búgingi zamanda aqyldyń basty kórsetkishi.

Aqyldy adam: «Eski ádis endi nátıje bermeıdi. Jańasyn úırenýim kerek» — deıdi.

Aqyl az adam: «Buryn solaı bolǵan, solaı bola beredi» – dep ózgerýden bas tartady.

Aqyldy adam suraq qoıa biledi

Aqyldy adam únemi izdeniste júredi. Ol daıyn jaýaptarǵa qanaǵattanbaı, shyndyqty tereńirek túsinýge tyrysady. Al aqyl az adam daıyn pikirlerge senip, olardy qaıta suraqsyz qabyldaı salady.

Aqyldy adam ózin-ózi baǵalaı alady

Refleksııa – ıaǵnı adamnyń óz oıyn, minezin, sheshimderin saraptap, baǵalaı bilýi aqyldyń joǵary deńgeıin kórsetedi.

Aqyldy adam synshyldyqty aldymen ózinen bastaıdy. Aqyly az adam – árdaıym syrttan kiná izdeıdi.

Aqyldy adam degenimiz:

pikirin ózgerte alatyn

dálelmen sóıleıtin

tyńdaı biletin

óz qatesin moıyndaıtyn

jańaǵa ashyq

ishki mádenıeti joǵary adam

Al aqylsyzdyqtyń belgileri:

tuıyqtyq

qyńyrlyq

Emotsııaǵa táýeldilik

ózin damytýdan bas tartý

ózgeniń pikirimen ómir súrý

Aqyl – bul bilimniń kóptigi emes.

Bul – oılaý tásili. Aqyl – bul bilimniń kóptigi emes.

Bul – oılaý tásili.

Sol oılaý qabileti arqyly oıyn ózgertý – ár adamnyń óz qolynda.

 

Hamıt Jumabekulynyń paraqshasynan alyndy.