ÁITEKE BI

Qazaq halqynyń áıgili de aıbarly bıleriniń biri ÁITEKE BÁIBEKULY 1644 – 1700 jyldary ómir súrgen. Áıteke degen esimmen el arasyna tanymal bolǵan bıdiń shyn aty – Aıtyq. Áıteke bı Táýke hannyń tusynda ómir súrip, qazaq jurtynyń bir ortalyqqa baǵynyp, irgeli el bolýyna isimen de sózimen de zor úles qosqan. Áıtekeniń el múddesin kózdep sóıleıtin, halyqtyń qamyn oılaıtyn erekshe qasıeti «Qasqakól daýynda» jan-jaqty tanylady. Onyń dáleli – Ormanbet bıge aıtqan: «Baı bolsań, halqyńa paıdań tısin, batyr bolsań, jaýǵa naızań tısin. Baı bolyp elge paıdań tımese, batyr bolyp jaýǵa naızań tımese, elden bóten úıiń kúısin» degen sózderi. Áıteke bı óziniń sheshendik sózderi arqyly ómirdiń ótpeli ekendigin basa kórsetken. Mysaly,

Sýalmaıtyn sýat joq,

Tartylmaıtyn bulaq joq.

Quıryǵy sýda tursa da

Qýramaıtyn quraq joq.

Dúnıe degen fánı bul

Balasy joqta mııat joq.

Bárinen qıyn sol eken

Artynda qalǵan shyraq joq!

Sondaı-aq Áıteke bı sózderi adamgershilik uǵymyn nasıhattaýǵa da arnalǵan: 

Ashý degen – aǵyn sý

Aldyn ashsań arqyrar.

Aqyl degen – darııa

Aldyn tossań toqyrar.

Kisi birge týyspaý kerek.

Týysqan soń sóz qýyspaý kerek.

Sóz qýǵan pálege jolyǵady,

Jol qýǵan oljaǵa jolyǵady.