Balańa myna 10 sózdi aıtpa!
Psıhologtar balanyń jasyna qaramastan, olarǵa aýyr tıetin sózder tizimin jarııalady. Áli tili shyqpaǵan balanyń ózi sizdiń jetkizý mánerińizge qaraı onyń maǵynasyn túsinedi eken.
1. Seniń qolyńnan túk kelmeıdi – ákel, ózim jasaımyn!
Mamandardyń aıtýynsha, bul balany aldyn ala sátsizdikke baılaıdy. Ol ózin aqylsyz jáne ıkemsiz sezinedi. Jáne aldaǵy ýaqytta úlkender taǵy ursady dep jańa bastama alýdan qorqady.
2. Usta, tek tynyshtalshy!
Keı ata-ana birneshe saǵattyq «bershi, alyp bershi» degen qyńqyldaýdy kótere almaıdy. Biraq, aqyr sońynda balanyń suraǵanyn berýge keliskende, ata-ana ózderi baıqamastan, balany qyńqyldaýmen suraǵanyna qol jetkizýge, al mamasynyń «joǵyna» mán bermeýge jaman úıretedi.
3. Taǵy da mundaıdy baıqasam – taıaq jeısiń!
Qalyptasqan daǵdyǵa saı, barlyǵy osy qur qoqan-loqqymen shekteledi. Ne ákesi, ne anasy jazany júzege asyrmaıdy, al bala bosqa qorqaq bolyp ósedi. Mundaı sózder balany renjitip, túsinispeýshilik týǵyzady. Óz sábıińizdi qorqytpańyz. Bala belgili jaǵdaıda neni kútýge bolatynyn anyq bilý kerek. Al, úlkenderdiń kenetten keıýi esh nátıje bermeıdi.
4. Men saǵan dereý doǵar dedim!
Balamen bulaı dóreki sóılesýge bolmaıdy! Bul sizdiń balańyz ǵoı! Eger baıqamaı ashýyńyzdy kórsetseńiz, keshirim surańyz. Bala ózin esh quqyqsyz sezinip, renjıdi. Sondyqtan «doǵarýdyń» ornyna qarsy shyǵyp, kishkentaılary jylap, jasóspirimderi únsiz óz jaıyna ketip, tuıyqtalyp qalady. Qysqasy, qalaı bolǵanda da, bul sóz qalaýyńyzǵa jetkizbeıdi.
5.Sen mynany túsinýge tıissiń!
Kóptegen bala bul sóz ben onyń qyńqyldaq jalǵasyna kertartpalyq kórsetedi. Bala mundaı aqyl aıtýdy túsinbeıdi, sondyqtan sizdi tyńdamaı, oıyn basqaǵa aýystyrady. Al, bala sol sátte beımaza, renjýli ne ashýly bolsa, sizdiń sózderińiz tipti qabyldanbaıdy. Onyń da adam ekenin, belgili bir ýaıymy, oılap júrgen óz máseleleri bar ekenin umytpańyz, sondyqtan sizdiń eń durys degen aqylyńyzdy da ol sol sátte túsine almaıdy.
6. Balalar (qyzdar) bulaı jasamaıdy!
Mundaıdy jıi qaıtalaıtyn ata-ana balada belgili bir stereotıp qalyptastyrady. Keıin eresek ómirinde eseıgen jigit óz sezimin, is-áreketin laıyqsyz dep oılaıdy, al qyzdar ózin «erlerge arnalǵan» kásippen aınalysamyn ne «uqypsyzbyn» dep, únemi bir nársege kóńili tolmaı, kinálaıdy.
7. Bekerge ýaıym-qaıǵyǵa salynba!
Múmkin balańyz úshin bul beker nárse emes shyǵar! Ózińizdiń balalyq shaǵyńyzdy esińizge túsirińiz! Iá, balańyz mashınasyz qalǵany úshin ne sharshylardan jasalǵan úıshigi buzylǵany úshin ashýlanyp, renjýi múmkin. Onyń kishkentaı áleminde dál mashına men úıshik eń mańyzdy nárse bolar! Balanyń máselelerine selqostyǵyńyzdy kórsete otyryp, siz onyń senimin joǵaltyp ala alasyz jáne bolashaqta óz balańyzdyń kúrdeli máseleleri týraly bilmeı qalýyńyz múmkin.
8. Meniń densaýlyǵymdy oılashy!
Analar bul sózdi balalaryna jıi aıtady. Biraq aıtyla bergen sózdiń qadiri ketip, shynynda jaǵdaıyńyz nasharlasa, bala sizdiń sózińizdi ádetinshe qabyldamaıdy. Ol anasynyń bul sózin tek onyń tentek bolmaýy úshin aıtyp otyr dep oılaıdy.
9. Joq, biz muny satyp almaımyz – aqsha joq (qymbat)!
Balaǵa bárin qatar satyp alýǵa bolmaıtynyn túsindirý qıyn. Biraq sizdiń mundaı sózińizden eger ata-anasynda aqsha bolsa, dúkendi tolyǵymen satyp alýǵa bolady degen maǵyna shyǵady! Bala bul sózdi dál solaı túsinedi. Odan da «mundaı oıynshyq sende bar», «kóp tátti jegen zııan» deý jaqsyraq shyǵar. Iá, túsindirý árqashan qıyn! Biraq bala ata-anasynyń nelikten muny satyp alyp bermeıtinin túsiný kerek.
10. Jurttyń balasy!
…Qudaı meni ne úshin sonsha jazǵyrdy eken, salaq, ynjyq, ıttiń balasy, ońbaǵan jáne t.b. Mundaı belgilerdi balalarǵa taǵýǵa bolmaıdy! Bul balanyń ózin baǵalaýyn túsirip, rasymen sol ataýlarǵa sáıkestene bastaıdy.
