BALIǴATQA TOLMAǴAN BALA IMAMDYQQA ShYǴA ALA MA?

   Imamdyq durys bolýy úshin onyń birneshe sharttary bar. Sonyń biri – balıǵat jasyna tolý [1].

Iaǵnı, balıǵat jasyna tolǵan adam balıǵat jasyna áli tolmaǵan adamnyń namazyna uıýyna bolmaıdy.

Ibn Abbastan jetken hadıste:

لا يؤم الغلام حتى يحتلم

Er bala balıǵat jasyna jetkenge deıin ımam bola almaıdy» [2] delingen.

 Alaıda balıǵat jasyna tolmaǵan balanyń nápil namazdarǵa ımamdyq etý máselesine qatysty ǵulamalar arasynda túrli pikir bar. Durysy – oǵan ruqsat etilmeıd. Ihtııar atty kitapta: «Áıelder jáne balıǵatqa tolmaǵan balalar er kisilerge ımamdyq etýine bolmaıdy. Balıǵatqa tolmaǵan balaǵa kelsek, onyń oqyǵan namazy nápil bolyp sanalady, sondyqtan oǵan uıýǵa bolmaıdy. Keıbir ǵalymdar taraýyq namazy paryz bolmaǵandyqtan balıǵatqa tolmaǵan balanyń ımamdyq etýine ruqsat bergen. Biraq durysy – birinshi pikir. Sebebi, balıǵatqa tolmaǵan balanyń nápil namazy balıǵat jasyna jetken adamnyń nápilinen álsiz. Sol úshin oǵan uıyp namaz oqylmaıdy» [3] delingen.

 Raddý ál-Mýhtar kitabynda: «(Durys pikirge oraı balıǵatqa tolmaǵan balanyń nápil namazǵa da ımamdyq etýi durys emes). Hıdaıa kitabynda bylaı delingen: «Bálh ǵulamalary sábıdiń taraýyq, jalpy súnnet namazdaryna ımamdyq etýine ruqsat bergen». Dese de sábıdiń ımamdyǵy búkil namazdarǵa jaramaıdy degen kózqaras durysyraq» [4] dep kelgen.

 Áıgili ımam, Nurýddın Álı ıbn Sultan, ımam Ubaıdýlla ıbn Masǵudtyń «án-Nýqaıa» atty eńbegine jazǵan «Fathý-Bábıl-Ǵınaıa» atty túsindirmesinde bylaı deıdi: «Keıbir ǵalymdar: «balıǵat jasyna jetken balaǵa taraýyq jáne jalpy nápil namazdaryna uıýǵa bolady. Óıtkeni barlyǵynyń ótep jatqany nápil namazdar» deıdi. Biraq oǵan uıý durys emes degen pikir negizge alynady. Sebebi balıǵatqa jetken adamnyń nápil namazynyń kepili bar. Namazyn buzǵan jaǵdaıda oǵan qazasyn óteýi mindetteledi. Al sábıdiń nápil namazynyń kepili joq. Iaǵnı namazyn buzǵan jaǵdaıda qazasy ótelmeıdi. Sondyqtan balıǵatqa jetkenniń nápili balıǵatqa jetpegen balanyń oqyǵan nápilinen joǵary turady. Eger balıǵatqa tolmaǵan balalar bir-birine uıýyp namaz oqyp jatsa oqasy joq. Óıtkeni olardyń namazdary teń dárejede» [5] dep aıtylǵan.

 Ál-fátáýa át-Tatarhanııa kitabynda: «Paryz namazdaryna balıǵatqa tolmaǵan balanyń ımamdyq etýi durys emes. Imam Shafıǵıdiń kózqarasy boıynsha durys sanalady. Al balıǵatqa jetken adamnyń balıǵatqa tolmaǵan balanyń nápil namazyna uıýyna kelsek, Mýhammad ıbn Mýqatıl qajettilikke oraı, ásirese ramazan aıynda taraýyq namazdy oqýǵa ruqsat bergen. Bul kózqarasty Bálh ǵulamalary quptaǵan. Alaıda jas balanyń ımamdyǵy jaramaıdy degen kózqarasty durysqa shyǵaramyz. Óıtkeni balıǵatqa tolmaǵan balanyń oqyǵan nápil namazy balıǵatqa jetken adamnyń nápili sekildi emes. Sebebi balıǵatqa tolmaǵan balanyń namazy buzylyp ketse oǵan qazasyn óteýi tıis bolmaıdy» [6] -delingen.

Qoryta aıtqanda, taraýyq namazyna balıǵatqa tolǵan er adam ımamdyq etken jón. Sebebi qulshylyqta yqtııattylyqqa, saqtyqqa asa qatty mán beriledi. Sol úshin balıǵat jasyna jetpegen er balanyń ımamdyqqa shyqpaǵany durys. Degenmen ramazan aıynda taraýyqta Qurandy hatym etetin odan basqa eshkim tabylmasa, qajettilikke oraı onyń ımamdyq etýiniń oqasy joq.    

  [1] Sábılý ál-fáláh fı-sharhı nýrý ál-ıdah, 98.

[2] Baıhaqı, 3/225.

 [3] Ál-Ihtııar lı taǵlılı ál-mýhtar, 1/201-202.

[4] Raddý ál-mýhtar, 2/322.

 [5] Fáthý bábıl-ınaıa, 1/278.

[6] Ál-fátáýa át-Tatarhanııa, 1/603.  

Istochnık: http://fatua.kz/kz/post/view?id=977