Baqytty otbasy bolý úshin...
Alla Taǵala jaratylystardyń ishinde eń ardaqtysy da qadirlisi adam balasyn er jáne áıel etip dúnıege jiberdi. Er men áıeldi bir-birine jar etip, aralaryna mahabbat pen súıispenshilik ornatty. Olaı bolsa, erli-zaıyptylar únemi jaqsylyqta jarysyp, bir-birine degen senimin bekem qylýy kerek.
Alla Taǵala óziniń kitaby Quran Kárimde «Rým» súresiniń 21-aıatynda: «Senderge, oǵan turaqtaýlaryń úshin óz jynystaryńnan jubaılar jaratyp, aralaryńa súıispenshilik, meıirimdilik paıda qylǵandyǵy da Onyń belgilerinen. Sóz joq, osylarda oılanǵan elge belgiler bar», – delinedi. Aıattan baıqaǵanymyzdaı er men áıel bir-biri úshin jaratylǵandyqtan, teńin taýyp, otbasyn qurǵanda jandary jaı taýyp, kóńilderi sabasyna túsip, baqytty ǵumyrdyń alǵy sharttaryna qol jetkizedi.
Otbasyn qurý – adamzat jaratylysynyń negizgi maqsattarynyń biri. Adamzattyń ardaqtysy Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.): «Úılenińder kóbeıińder, qııamet kúni men senderdiń kóptikteińmen maqtanamyn», – dep, úılený isine aıyryqsha mańyz bergen. Shyn máninde, erli-zaıyptylar bir shańyraqtyń astynda ómir súrýimen baqyttyń dámin tatyp, bir-birine degen senimniń qalyptasýy – Alla Taǵala násip etken úlken nyǵmet.
Januıanyń negizin myqty qylyp qalaǵan erli-zaıyptylar bul dúnıede baqytqa qol jetkizýmen qatar, aqyrette de máńgilik baqytqa jetip, birin-biri jannatqa jeteleıdi. Bul jaıly Alla Taǵala qasıetti Quranda bylaı dep baıandaıdy: «Ýa, ıman keltirgender! Ózderińdi jáne otbasylaryńdy otyny adamdar men tastar bolatyn ottan (tozaqtan) qorǵańdar! (Tozaqtyń) ústinde Allanyń buıyrǵanyn eki etpeıtin, ámir etilgendi (buljytpaı) oryndaıtyn susty da kúshti perishteler bolady»,[1] – deıdi. Olaı bolsa, baqytty otbasy bir shańyraqtyń astynda jaı ǵana ómir súrmeıdi. Olardyń pikirleri, sana-sezimderi, tipten qalaýlary da bir-birine úılesimdi keledi. Ony ǵalymdarymyz óziniń kitaptarynda «maqsaty bir adamdar, adamnyń eki qoly sııaqty. Sebebi oń qol men sol qol eshqashan bir-birine qarsy kelmeıdi kerisinshe járdemdesedi» dep túsindiredi. Endeshe januıa músheleriniń maqsaty bir bolsa baqytty otbasy bolyp bir-birine dúnıelik jáne aqyrettik iste kómek qolyn sozyp, eki dúnıede de baqytqa qol jetkizedi.
Otbasyn qurýdaǵy negizgi maqsat – Alla Taǵalanyń razylyǵyna bólený jáne jaqsylyq pen jamandyqty, qaıǵy men qýanyshty, toqshylyq pen joqshylyqty bólisip ómirlerin birge ótkizip qýnyshqa kenelý. Sondyqtan da, ómirdiń san alýan synaqtarynda erli-zaıyptylar bir-birine súıeý bolýy baqtty bolýdyń mańyzdy bir qadamy deýge bolady.
Quran Kárim erli-zaıyptylardy «Áıelderiń senderdiń kıimderiń, sender áıederińniń kıimisińder» dep sıpattaıdy. Barshamyzǵa belgili, kıim adamdy syrt kózden, sýyq pen ystyqtan qorǵap, denesiniń aıybyn jasyryp turady. Demek, mundaǵy teńgeýdiń hıkmeti sondaı, osy bir aýyz sóz erli-zaıyptylar qandaı jaǵdaı bolmasyn bir-biriniń jaqsylyǵyn asyryp, jamanshylyǵyn jasyra bilýimen, ystyq-sýyqty birge kórip, ózara (kıim sııaqty jylý beretin) meıirban bolý baqytty bolmaqtyń alǵy sharttary ekenin meńzeıdi.
Otbasy myqty bekem bolýy úshin onyń ydyraýyna sebep bolatyn qate kemshilikterge keshirimmen qaraý. Keshirimshil bolý – musylmannyń sıpaty. Atam qazaq «Keń bolsań kem bolmaısyń» deıdi. Alla Elshisi (s.ǵ.s.) otbasy týraly mańyzdy bir hadısinde: «Múmin er adam múmin áıelin jek kórmesin. Óıtkeni, onyń keıbir minezin unatpasa da, mindetti túrde unamdy minezi bolady», – dedi. Bul da musylmannyń eskerýi tıis jaıttarynyń biri eken.
Qoryta aıtqanda, januıa baqyty otbasy músheleriniń árqaısysy óz mindetterin oryndaı otyryp, qandaı jaǵdaı bolmasyn árkim óz paıdasyn emes, otbasynyń paıdasyn oılaýy, yntymaqtyq aıasynda úılesimdi ómir súrýi degen sóz der edik.
Aıgúl Kóksegenqyzy
«Sádýaqas qajy Ǵylmanı» meshitiniń ustazy
