Duǵa jasaǵannan keıin betti sıpaýdyń úkimi
Paıǵambarymyzdyń (s.a.ý.) duǵadan keıin bet sıpaǵanyna baılanysty jáne «sıpańdar» dep buıyrǵan kóptegen hadısteri bar. Mysaly,
عَنْ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ رَضِيَ الله عَنْهُ قَالَ كَانَ رَسُولُ الله صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا رَفَعَ يَدَيْهِ فِي الدُّعَاءِ لَمْ يَحُطَّهُمَا حَتَّى يَمْسَحَ بِهِمَا وَجْهَهُ
Bul hadıs Omardan (r.a) rıýaıat etildi. Ol bylaı dedi: «Paıǵambarymyz (s.a.ý.) qoldaryn duǵa etý úshin kóterer bolsa, ony júzine sıpamaı túsirmeıtin edi»
عن ابن عباس رضي الله عنهما ، قال : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: «إذا سألتم الله فاسألوه ببطون أكفكم، ولا تسألوه بظهورها ، وامسحوا بها وجوهكم»
Hadısti Ibn Abbas (r.a.) rıýaıat etti. Ol bylaı deıdi: «Paıǵambarymyz (s.a.ý.): Alla Taǵaladan tilegen kezde alaqandaryńnyń syrtymen emes, ishimen tileńder jáne alaqandaryńdy júzderińe sıpańdar dedi».
Joǵarydaǵy keltirgen hadısterdiń barlyǵynyń dárejesi ár hadısti jeke alǵanda «álsiz». Biraq álsiz hadıs basqa da rıýaıattarmen keler bolsa, birin-biri qýattaǵandyqtan, hadısterdiń jalpy toptamasy «hasan» dárejesine jetedi. Al «hasan» dárejesindegi hadıspen amal etýge ábden bolady. Sahıh Býharıge «Fathýl-barı» atty keń túsindirme jazǵan Hafız ıbn Hajar ál-Asqalanı óziniń «Býlýǵýl-Maram mın ádıllatıl-áhkam» atty eńbeginde joǵarydaǵy bet sıpaýǵa baılanysty Tırmızıdegi hadısti keltirgennen keıin: «Bul hadıs basqa da joldarmen kelgen, mysaly, Ibn Masǵýdtan. Sondyqtan bet sıpaýǵa baılanysty hadısterdiń toptamasy bul hadıstiń «hasan» bolýyn qajet etedi», – degen.
Ǵalym Mýhammed ıbn Ismaǵıl ás-Sanǵanı «Býlýǵýl-Maramǵa» túsindirme etip jazǵan «Sýbýlýs-Sálam» atty kitabynda Ibn Hajardyń osy sózderinen keıin: «Bul jerde duǵadan keıin bet sıpaýdyń sharıǵatta bar ekenin kóremiz», – deıdi
Imam án-Náýaýıı «ál-Májmýǵ» atty eńbeginde «duǵadan keıin bet sıpaýdy» duǵanyń ádepterine jatqyzǵan.
Sondaı-aq, keıbir sahabalar duǵa jasaǵannan keıin alaqandarymen betterin sıpaǵan. Imam ál-Buharıdiń «Ál-ádabýl-mufrad» atty kitabynda Ábý Nýaımnyń: «Ibn Omar (Abdýllah) men ıbn Zúbáırdiń duǵa jasaǵandyqtaryn ári alaqandarymen betterin sıpaǵandyqtaryn kórdim» degeni sahıh jolmen rıýaıat etilgen.
Paıǵambarymyzdyń basqa bir hadısinde duǵa úshin jaıylǵan qoldyń Alla Taǵalanyń raqymy men sharapatynsyz keri qaıtarylmaıtyndyǵy aıtylǵan.
عن سلمان الفارسي ، عن النبي صلى الله عليه وسلم ، قال : « إن ربكم حيي كريم يستحيي من عبده إذا رفع يديه إليه أن يردهما صفرا»
«Senderdiń Rabbylaryń uly uıat ıesi ári jomart. Sondyqtan qoldaryn duǵa úshin jaıǵan ýaqytta ony bos (raqymy men sharapatynsyz) qaıtarýǵa qulynan uıalady»
Mine, sondyqtan duǵa jasaǵan adam betin sıpaǵan ýaqytta alaqanyndaǵy Uly Jaratýshydan kelgen bereke men sharapatty óziniń eń qasıetti aǵzasy – betine tábárik etip jatqandaı bolady. Buǵan qosa, Paıǵambarymyz (s.a.ý.) alaqanyn jaıyp «yqylas», «falaq», «nas» súrelerin oqyǵannan keıin júzine, denesine sıpaǵany jaıly kóptegen sahıh hadıs-ter bar. Mysaly,
عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ الله عَنْهَا قَالَتْ كَانَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا أَوَى إِلَى فِرَاشِهِ نَفَثَ فِي كَفَّيْهِ بِقُلْ هُوَ الله أَحَدٌ وَبِالْمُعَوِّذَتَيْنِ جَمِيعًا ثُمَّ يَمْسَحُ بِهِمَا وَجْهَهُ وَمَا بَلَغَتْ يَدَاهُ مِنْ جَسَدِهِ ...
Hadıs Aısha anamyzdan rıýaıat etiledi: «Paıǵambarymyz tósekke jatarda eki alaqanyna «Qýl hý Allahý ahad jáne mýǵaýýızataın (falaq, nas) súrelerin oqyp úrleıtin de júzine jáne qoly jetetin barlyq denesine sıpaıtyn».
Qabdysalym Raqymqazy.
«Ás-Sálam» meshitiniń ustazy
