KÓZ TIIý AQIQAT

Qalam súresiniń 51-shi aıatynda: “Ol kápirler úgit-nasıhatqa, ıláhı nusqaýlarǵa toly Zikirdi (ıaǵnı, Qurandy) estigenderinde kókirekterin yza-kek kernep seni kózderimen iship-jep, murttaı ushyra jazdaıdy (ıaǵnı, olar saǵan suq kózderin qadap kóz tıgizip, tipti qoldarynan kelse birjolata qurtyp jibergisi keledi)! ” deıdi. Iaǵnı múshrikter jaýyǵa, ári qyzǵana saǵan erekshe óshpendilikpen qaraǵandary sondaı, Alla Taǵala qorǵamasa, ushyryp túsirerdeı degeni.

Hadıste nazar tııý jaıly “nazar tııý – aqıqat, oǵan adamzattyń jáne shaıtannyń qyzǵany sebep bolady” deıdi.

Hasan Basrı (rah.): “Kóz tıgenge em – osy (Qalam súresiniń 51-shi) aıatyn oqý” degen.

Sondaı-aq Paıǵambarymyz (s.a.ý.) nemereleri Hasan men Húseıinge myna duǵany oqyp turǵan: “Áǵýzú bı-kálımátıllahıt-tammatı mın-kúllı sháıtanyn ýá hámmátın ýá mın-kúllı aının lámmátın” jáne bylaı deıtin: “Ibrahım aleıhıssálam, Ismaıl jáne Ishaq aleıhıssálam osy duǵamenen -kózden/nazardan jáne basqa jamandyqtardan- Alla Taǵalaǵa syıynatyn”.

Hafyz Shırazı aıtqan: Hıkmet jáne tájirıbesi bar adamdar jyrtqysh aıýandardyń aldynda birdeńe jegendi jaqtyrmaıdy, olardyń kóz janaryndaǵy jamandyqtan saqtanady. Óıtkeni jan-janýardyń -asqa aýǵan qulqyny sebepti- osy kezde ishinde jaman bý kóteriledi, kóz janarlarynan syrtqa taraıdy. Bul ne nársege tıse ony búldiredi. Sondyqtan da olar mysyq ne ıt tárizdi úı janýary bolsa da oǵan birdeńeler berip qoıatyn.

Kóńiline jaqqan birdeńe kórgen adam oǵan berekeli duǵasyn jasaıdy. Óıtkeni bul; qaıyrly duǵa arnaý kózdiń/nazardyń zardabyn joıady. Hadıste “Aralaryńnan bireý ózinde, mal-múlkinde nemese baýyrynda kóńiline unaǵan birdeńe baıqasa, oǵan (mashaallah, Alla múbárak qylsyn degen sekildi) qaıyrly duǵa jasasyn. Óıtkeni kóz tııý/nazar – aqıqat” deıdi.

Áldenege qaraǵan adam ony unatyp ádemini jaratqan Alla Taǵala ekenin maquldamasa, nazar salǵan nársede Alla Taǵala áldeqandaı kemshilik, kesel paıda qylady. Bul indet sol qaraǵan adamnyń ǵapyldyqpen kóz tıgizgeniniń kesiri.