MAL JILIKTERINIŃ ATAÝLARY MEN OLARDYŃ SIMVOLDYQ MÁNI

Qazaq halqynyń dástúrli mádenıetinde mal jilikteriniń erekshe sımvoldyq máni bar. Árbir jilik adamnyń ómir kezeńderin, qoǵamdaǵy rólin jáne dástúrli qundylyqtardy beıneleıdi.

1. Bas:

- Jetekshilik pen basshylyqtyń sımvoly. Úlken aqsaqaldardyń syıly asy.

- "Bas bolmaq ońaı, bastamaq qıyn"

2. Jambas:

- Úıdiń tiregi, úlkenderge qurmet kórsetý belgisi. Baspen birge júretin kádeli jilikterdiń tóresi.

- "Jambasy jaqsy úıdiń jaqsysy kóp"

3. Beldeme:

- Otbasy, ata-ana men balalardyń arasyndaǵy baılanys. Qosymsha sybaǵany tolyqtaýshy.

- *"Belge bitken qynanyń egilgeni jaqsy, belge bitken balanyń erjetkeni jaqsy"*

4. Súbe qabyrǵa:

- Adamgershilik pen meıirimdiliktiń nyshany. Kádeli jilikterdiń joldasy.

- "Súbe súıek – sútteı aq"

5. Qara qabyrǵa:

- Qorǵaýshy, otbasy músheleriniń birligi. Tabaq tolyqtaýshy.

- "Qabyrǵań qatty bolsa, qamal buzar"

6. Tóstik:

- Batyrlyq pen kúshtiń belgisi.

- "Tós úlken bolǵanmen júrek kishi".

7. Jaıa:

- Qoǵamdaǵy bedel, mártebe. Syıly qonaqtyń eń dámdi asy.

- "Jaıasy jaqsy úıdiń baılyǵy kóp"

8. Ortan jilik:

- Orta býyn, ómirdiń eresek kezeńi. Olardyń syıly sybaǵasy.

- "Ortan jilik – orta býyn".

9. Asyq jilik:

- Eptilik pen saqtyqtyń belgisi. Kúıeý men kelin sybaǵasy.

- "Asyq oınaǵan azar, dop oınaǵan tozar"*

10. **Tóstik**

- Rýhanı baılyq. Kúıeý asy.

- *"Tóstikti tóske qoısań, tóseledi".

11. Quıymshaq:

- Turmys deńgeıi men qoǵamdaǵy orny. Malshylar asy.

- "Quıymshaq maıy tamshylasa, jylqy maly kóbeıer".

12. Qári jilik:

- Tózimdilik pen shydamdylyqtyń belgisi. Baq-dáýlet saqtaýshy. Qarııalar sybaǵasy.

- "Qarty bar úıdiń qazynasy bar"

13. Jaýyryn:

- Erlik pen batyrlyqtyń, kúsh-qýattyń sımvoly. Balýandardyń syn asy.

- "Jaýyryndy er júgin kóterer".

Bul múshelerdiń ataýlary men olardyń sımvoldyq mánderi qazaq halqynyń mádenıeti men dástúrli dúnıetanymynda tereń ornyqqan. Bul dástúrler qazaqtyń qonaqjaılyǵy men adamgershilik qaǵıdalaryn aıqyn kórsetedi.

 

Bolat BOPAIULY