Nege namaz oqymaısyz?
Ádette «Nege namaz oqymaısyz?» degen saýalǵa bala-shaǵany baǵý, jumys istep nápaqa tabý sııaqty syltaýlar aıtylady. Rasynda, bul – sebep emes, syltaý. Quran Kárimde: «Jyn men adamzatty Ózime qulshylyq etýden basqa nárse úshin jaratpadym»[1], - dep shyn máninde, adamnyń dúnıege kelgendegi jalǵyz maqsaty – qulshylyq jasaý ekenin uqtyrýdy. Árıne, «...Jerdiń barlyq tarabynda júrińder jáne Onyń rızyq etkeninen jeńder. Ári qaıta tirilgen soń Oǵan oralasyńdar»[2] degen Quran aıaty eńbek etip, bala-shaǵany baǵý da óz betinshe qulshylyq ekenin jetkizýde. Biraq, bes ýaqyt namaz, ramazan orazasy sııaqty paryz qulshylyqtardyń ornyn basa almaıdy. Paıǵambarymyz (s.ǵ.s): «...Ýa, Alla! Sen bergenge eshkim kedergi bolmas, Sen tısań eshkim bere almas...»[3], - dep duǵa jasaıdy eken.
Adamnyń rızyq-nesibesine Alla Taǵala kepil. Adam rızyq úshin sebebin jasap, qalǵanyna basyn aýyrtpaýy tıis. Adamnyń áreketi – sebep, al rızyq – Alla quzyrynda. Bul óte mańyzdy jaıt. Al, nesibesi keshigip jatsa, jantalasýdyń qajeti shamaly. Óıtkeni, adam rızyqtyń meken-jaıynan habarsyz, al rızyq adamnyń meken-jaıyn biledi. Rızyqtyń ózi kelip esik qaǵady. Alla Taǵala: «Ári aspanda senderdiń rızyqtaryń jáne senderge ýáde etilgen bar. Aspan men jerdiń Rabbysymen ant etemin, bul – senderdiń sóıleýleriń sııaqty aqıqat»[4], - dep baıandaýda. Osy aıatty estigen bádáýı arab bar daýysymen: «Sýbhanalla! Qudiretti Jaratýshy ant etetindeı, kim Ony ashýlandyrdy?» – depti. Hasan Basrı: «Aqyret qamyn jasap dúnıe ózi kelgenine kóp kýá boldyq, biraq dúnıeni izdep aqyret ıgiligi kelgenin kórgenimiz joq», – degen eken. Mine, sondyqtan Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.): «Eger adam balasy óz nesibesinen ólimnen qashqandaı qashsa, óziń nesibesi ólim adamdy tapqandaı taýyp alar edi»[5], - deıdi.
Quranda ýáde etilgendeı, ár adamnyń rızyq-nesibesine Jaratýshy kepildik beredi. Bul aqıqatty túsine bilgen adam jany tynyshtyq tabady.
Endi, rızyq-nesibege sebep bolatyn kámil ıman, taqýalyq, ıstıǵfar, táýekel, týystyq qarym-qatynas, sadaqa berý, úlken-kishi qajylyq jasaý, úılený sııaqty birqatar amaldarmen birge namaz oqý da – rızyq-nesibeniń kóp te bereketti bolýyna basty sebeptiń biri.
Adam ózi namaz oqýy hám otbasynyń namaz oqýyn qadaǵalaýy paryz. Quran Kárimde: «Úı-ishińdi namazǵa buıyr ári óziń de oǵan sabyrly bol. Biz senen rızyq suramaımyz. Saǵan rızyqty Biz beremiz...»[6], – degen. Sýfııan Saýrı: «Biz senen rızyq suramaımyz» degen aıatty «rızyq izdeýdi saǵan júktemeımiz», – dep tápsirlegen.
