ÓMIR ShAMShYRAǴY
Qurmetti jamaǵat! Barshańyzdy ardaqty Paıǵambarymyz Muhammedtiń (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) dúnıege kelgen aıy qasıetti Máýlit merekesimen shyn júrekten quttyqtaımyn! Árbir otbasyǵa baq pen bereke, ıgililik pen birlik tileımin! Alla Taǵala siz ben bizdi ózine laıyqty qul, Paıǵambarymyz Muhammedke (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) laıyqty úmbet bolýdy násip etkeı! Ámın!
Máýlit aıy – Alla elshisiniń (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) ónegeli ómirin, saýapqa toly súnnet amaldaryn halyqqa nasıhattaýdyń, dinimizdiń asyl qundylyqtaryn dáripteýdiń taptyrmas múmkindigi. Bul aıda meshitterde Allaǵa madaq, Paıǵambarymyzǵa salaýat aıtylyp, máýlit jyry oqylady.
Mádenıet úılerinde, respýblıka saraılarynda rýhanı keshter uıymdastyrylady. Rýhanı basqosýlarda Paıǵambarymyzdyń (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) taǵylymǵa toly ómiri týraly ýaǵyzdar aıtylyp, tolǵaýlar men termeler oryndalady. Tárbıelik máni úlken sahnalyq qoıylymdar kórermenin izgi oılarǵa jeteleıdi. Jyr-dastandar oqylyp, Paıǵambarymyzdyń (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) ómirinen ǵıbratty mysaldar aıtylady. Saıyp kelgende, Máýlit keshi ımanymyzdy kúsheıtip, Alla elshisin (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) jaqsy kórýge, barlyq iste onyń súnnetine saı amal etýge úndeıdi.
Shyn máninde, ony jaqsy kórý – kámil ıman belgileriniń biri. Onyń súnnetin ómirlik tirek etý – eki dúnıe baqytynyń kilti. Paıǵambar (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) sózi – kemeldik baspaldaǵy. Al onyń súnnet jolymen júrý – rýhanı ómir shamshyraǵy.
Paıǵambarǵa (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) salaýat aıtý – saýapqa kenelý amaly. Musylman balasy Allaǵa madaq aıtýmen qatar, Onyń Paıǵambaryna (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) sálem joldaıdy. Alla Taǵala Quranda: «Rasynda, Alla jáne Onyń perishteleri Paıǵambarǵa salaýat aıtady. Ýa, ıman keltirgender! Sender de oǵan salaýat aıtyp, sálem joldańdar» («Ahzab» súresi, 56-aıat) dep ámir etken. Al ardaqty Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Kim maǵan bir salaýat aıtsa, Alla Taǵala oǵan on salaýat aıtady» degen.
Bir kúni Alla elshisiniń (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) júzinen qýanyshtyń belgisi baıqalady. Sol sátte sahabalary: «Ýa, Allanyń elshisi! Júzińizden qýanysh baıqap turmyz» deıdi. Sonda ardaqty Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Maǵan perishte kelip: «Ýa, Muhammed! Rabbyń: «Úmbetińnen saǵan bireý bir márte salaýat aıtsa, Men oǵan on salaýat aıtamyn. Úmbetińnen saǵan bireý bir márte sálem joldasa, Men oǵan on sálem joldaımyn. Osyǵan razy bolasyń ba?» – dedi». Men: «Árıne razy bolamyn» dep jaýap berdim» degen».
Taǵy bir hadıste: «Kim maǵan bir salaýat aıtsa, oǵan Alla on salaýat aıtady jáne onyń on qateligin keshiredi ári onyń dárejesin on esege kóteredi» delingen. Biz bul hadısten salaýat aıtqan adam ózine jaqsylyq jasaǵanmen teń ekenin túsinemiz. Sebebi, biz salaýat aıtý arqyly Allanyń bizge salaýat aıtýyna jáne bes kún jalǵanda bilip-bilmeı istegen qate-kemshilikterimiz ben kúnálarymyzdyń keshirilýine, sonymen qatar dárejemizdiń on ese kóterilýine sebepshi bolamyz.
Musylmandardyń rýhanı ómirinde basty ónegeli tulǵa bolýy tıis Paıǵambarymyzdyń (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) taǵylymy tolassyz ǵıbratty ǵumyryn halyqqa nasıhattaý – barshamyzdyń ortaq mindetimiz. Alla Taǵala Quranda ardaqty Paıǵambarymyzdyń (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) ónegeli tulǵasyn: «Shyn máninde sen álbette uly minezge ıesiń» («Qalam» súresi, 4-aıat) dep sıpattaıdy. Taǵy bir aıatta: «Rasynda sender úshin Allany da aqyret kúnin de úmit etkender jáne Allany kóp eske alǵan kisiler úshin Allanyń elshisinde kórkem ónegeler bar» («Ahzab» súresi, 21-aıat) dep baıandalǵan.
Búkil álemge meıirim, úlgi-ónege retinde jiberilgen Paıǵambarymyzdyń (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) súnnetin jańǵyrtý – saýapty amaldyń biri. Alla Taǵala barshamyzǵa ul-qyzdarymyz ben urpaqtarymyzǵa úlgi bolar ónegeli ómir násip etsin! Ámın!
Naýryzbaı qajy TAǴANULY
QMDB Tóraǵasy, Bas múftı
