OTBASYMEN OQITYN OQIǴA

Bir kese sorpa

Keshki astan keıin Ámına dastarhan ornyn tazalap, jınap júrgen. Ádil de anasyna kómektesip jatqan. Qudaıberdi qolyn jýyp, bólmege kirdi de joldasyna:

– Qoldaryń dert kórmesin. Bári de dámdi bolypty.

– As bolsyn!

– Endeshe, daıyndalyńdar, qarsy úıde turatyn kórshimiz Nuraly aǵanyń kóńilin surap shyǵaıyq. Keshe meshitte jamaǵattan estidim, namazǵa kele jatyp jolda kólik qaǵyp ketipti, aıaǵy synypty.

Ádil estigen boıda:

– Qazir ol qalaı eken? – dedi ata-anasynyń sózin birden toqtatyp.

Ámına:

– Sizder sóılese turyńyzdar, men tezdetip ol kisige bir kese ystyq sorpa ázirleıin, – dedi.

Qudaıberdi kóp uzamaı otbasymen birge úıden shyqty. Kórshisi jalǵyz turady. Kóńilin surap kelgen alystaǵy aǵaıyny qasynda otyr eken. Ádil men onyń ata-anasyn kórip, qatty qýandy. Ystyq sorpany tábetpen ishti de:

– Sizderge Alla razy bolsyn! Paıǵambarymyz (Allanyń oǵan ıgiligi men sálemi bolsyn): «Aýrý adamnyń duǵasy qabyl», – degen. Alla januıańyzdyń berekesin arttyrsyn, shańyraqtaryńyz shaıqalmasyn. Baqytty bolyńyzdar, – dedi de Ádil jaqqa qarap, qolymen ıshara jasap:

– Anaý ulyma da Alla uzaq ǵumyr bersin. Órkeniń óssin, aınalaıyn – dep júrekjardy tilegin jetkizdi.

Qudaıberdi, Ámına jáne Ádil kórshiniń alǵysy men duǵasyna birge «Ámın» desti.

Keıde adam kóńilin mıllıondaǵan aqshaǵa satyp ala almaısyń. Qınalǵan sátte, naýqasqa ushyraǵan kezde bir kese syldyr sorpanyń ózi adamnyń aǵyl-tegil alǵysyn alýǵa jetkilikti. Adam kóńilin aýlaý bolmashy amal arqyly da júzege asa bermek. Ol úshin baı-baqýatty nemese joǵary mánsapty qyzmette bolý shart emes eken. Bastysy – nıette.  

Balanyń danalyǵyn arttyrǵan kórkem suhbat

Ádilder kesh qaraıa aýylǵa jetti. Nemeresiniń mańdaıynan ıiskegen atasy men ájesiniń tóbesi kókke jetti. Qudaıberdi otbasynyń bul sapary aýdan ortalyǵyndaǵy jármeńkege tus kelgen edi. Ádil atasymen birge ákesiniń kóligimen bazarǵa keldi. Bári bazar aralady. Úıdiń qajettilikterin alyp bolǵan soń aýylǵa qaıtty. Ulynyń demalysy qalaı ótip jatqanyn bilmek bolǵan Ámına ulyna:

– Bazarǵa barǵan unady ma, balam? – dep surady.

– Óte tamasha, biraq bizdiń qaladaǵy bazardan kishkentaı eken, – dedi de atasyna qarap:

– Ata, bazarda aıaǵyn bylaı etip qısyq basyp júrgen bir aǵany kórdim. Ol sondaı kúlkili júredi. Ony tanısyz ba? – dedi.

Ádildiń álgi adamnyń júrisin salyp sıpattaýy anasynyń janyna batty.

– Balam, adamdy bulaı kemsitkeniń tipten durys emes. Paıǵambarymyz (Allanyń oǵan ıgiligi men sálemi bolsyn): «Men bylaı (qolymen barmaǵynyń ushyn kórsetip) bolsa da bireýdiń kemshiligin sıpattaǵandy unatpaımyn», – degen. Múmkin ol aǵa týǵannan bir aıaǵy qysqa bolyp, aqsap júretin bolar. Allanyń jaratqan bir adamyn keleke etýi durys emes. Eger bireýge uqsap, sony salǵyń kelse, bir adamnyń jaqsy áreketterin qaıtalap úlgi alsań bolady, – dedi.

Anasynyń kórkem tárbıesi men nasıhatyn túsingen ol biraz únsiz qaldy... Aıybyn túsinip, endi qaıtalamaýǵa ýáde berdi.

Keıde balaǵa dúrse qoıa bermeı, ashýǵa býlyqpaı, onymen kórkem suhbat qurýdyń ózi balanyń danalyǵyn arttyrady. Paıǵambardan qalǵan ónege osyndaı.   

Alla jazdy hám qalaǵanyn jasady

Ádil jáne onyń ata-anasy jolǵa shyqty. Ol atasyn, ájesin jáne aýyldy saǵynǵan bolatyn. Dúkendi orynbasaryna amanat etken Qudaıberdi jol boıy kólikti asyqpaı júrgizip kele jatty. Ádil kóliktiń artqy jaǵynda otyr. Qolynda kitaby bar. Jetkenshe oqyp bitirmekke tars bekingen. Jolaýshylar aýdanǵa aıańdap keledi. Qar óte qalyń jaýǵan eken. Kólikter aqyryn qozǵalyp keledi. Qudaıberdi máshınesin jol shetine toqtatyp, qaýipsizdik shynjyryn taǵyp almaqshy boldy. Kólikten túsip, artqy júk salǵysh esikti ashyp qarasa, shynjyrlardy umytyp ketkenin kórdi de:

– Barlyq kólikter shynjyrlaryn taǵyp alypty. Aýa raıy da qolaısyz bolyp tur, men qalaı oılamaǵanmyn?! Qap, úıden shyqpaı turyp kórip alǵanymda ǵoı, –  dep kóńili túsip ketti. Jubaıy Ámına:

– «Alladan járdem tile. Ókinbe, basyńa bir bále kelse, «bylaı etkenimde ǵoı osylaı bolmas edi» deme. Tek Alla jazdy jáne qalaǵanyn jasady de», – dep aıtqan eken paıǵambarymyz (Allanyń oǵan ıgiligi men sálemi bolsyn). Budan keıin  muqııat bolarsyń, – dedi.

Biraz júrgennen soń bir kólik júrgizýshisi kelip Qudaıberdige:

– Jerles, shynjyryńdy taqpapsyń, mende artyǵy bar, bulaı júrýiń jolda qaýipti, – dep ózinde bar artyq shynjyrdy usyndy.

Ony alǵan Qudaıberdi:

– Allaǵa shúkir, – dep kúbirledi de, álgi adamǵa rahmet aıtty. Endi budan bylaı jolǵa shyqpastan buryn shynjyrlaryn qadaǵalaıtyn boldy.

Ádette oıdaǵy isimiz amalǵa aspaı qalsa, narazylyq tanytyp, kóńilsiz kúı keshemiz. Qaı iste qaıyr bar ekenin biz emes, bizdi jaratqan Jaratýshy Iemiz jaqsyraq biledi emes pe?

Aǵabek Qonarbaıuly