Ózge jurttyń balasy...

Shvetsııanyń balalary.

Shved otbasylary balaǵa sábı kezinen jeke tulǵa retinde qarap, erkin tárbıeleýge tyrysady. Qatań jazalaýǵa tyıym salynǵan, tipti muny bul elde qylmys dep esepteıdi. Sondyqtan, árbir shvedtik bala áke-sheshesi ózine qol jumsasa, polıtsııaǵa habarlaýǵa quqyly. Mundaı kezde ata-analarǵa ákimshilik tarapynan jaza qoldanylady.

Japonııanyń balalary.

Japonııanyń kóptegen mektebinde ashana joq. Balalar túski asyn úıden arnaıy ydysqa salyp ákeledi. Al, muǵalimder bolsa, balalardyń úıden ákelgen tamaǵy densaýlyqqa zııan emes pe, sony muqııat qadaǵalaıdy. Sol sebepti, japon analar arnaıy sabaqtarǵa qatysady. Ol jerde balanyń aǵzasyna qajetti dárýmender tamaqpen sińý úshin qandaı as ázirleý kerek jáne qalaı daıarlaý kerektigin túsindirip, úıretedi.

Úndistan balalary.

Úndiler balalaryn qatań ustaıdy. Olarda ata-ana men bala arasyndaǵy dostyq qarym-qatynasty óte sırek kezdestiresiz. Balalar kishkentaı kezinen bastap ata-anasynyń tańdaýyna, qalaýyna moıynsunyp ósedi. Sondyqtan, er jetkende nemese boıjetkende áke-sheshesi kimdi qalaıdy, sol adammen bas qosady.

Germanııanyń balalary.

Germanııa mektepterinde mindetti túrde Ekskýrsııalyq sabaqtar uıymdastyrylady. Bul – ejelden qalyptasqan júıe. Mysaly, muǵalim búgin shokolad týraly, onyń quramy jóninde sabaq ótti me, onda erteń balalar shokolad mýzeıine nemese fabrıkaǵa saıahat jasaıdy. Olar fabrıkada ónimniń qalaı jasalyp jatqanyn óz kózimen kórip, biledi.

Aýǵanstan balalary.

Balanyń dúnıege kelgeni, ásirese ul balanyń ómir esigin ashqany aýǵandyqtar úshin – úlken qýanysh. Aýqatty turatyn otbasylar ulan-asyr toı jasaıdy. Aýyldarda toı ústinde «at baılar» uldyń qurmetine baraban qaǵylyp, aspanǵa qarýmen oq atylady.

Qytaıdyń balalary.

Dao ýaǵyzshylarynyń bala týraly ósıeti árbir qytaı búldirshinine ańyz bolyp aıtylady. «Balaǵa tátti jeýdi usynǵanda, ol barlyǵyn alýdan aqyldylyqpen bas tartady. Nege degen suraqqa: «Men áli kishkentaımyn, sondyqtan maǵan az ǵana bóligi jetedi», dep túsindiredi. Balanyń osy qylyǵyn barlyq qytaı perzentine úlgi etedi, balamyz qanaǵatshyl, meıirimdi, adamgershiligi joǵary bolyp óssin degeni.

Frantsııa balalary.

Frantsýzdardyń ejelgi dástúri boıynsha bala dúnıege kelmeı turyp, onyń tárbıesimen aınalysýdy qolǵa alý kerek. Kóbinese, sábı ómirge kelgen soń, ol ata-anasymen aýylda bolady. Balaqaı eki-úsh jasqa deıin óziniń ata-babasy qonys tepken aýylda bolyp, sol jerdiń sýyn iship, aýasyn jutyp ósedi. Meıirimdi, adamgershiligi joǵary bolyp óssin degeni.

Brazılııa balalary.

Brazılııada balany ul nemese qyz bala dep bóle-jarmaı, birge tárbıelegendi jón sanaıdy. Sol sebepti, bes jasqa deıin er balalar men qyz balalar birge asyr salyp oınaıdy. Al, bes jastan keıin ǵana olar qyz bala men qyz balanyń, ul bala men ul balanyń dostasýyna múmkindik jasaıdy.

Rýmyn balalary.

«Úlkenderge qurmet kórsetý kerek», «ata-anany jaqsy kórip, syılaı bilý kerek», sonymen birge «árqashan ádil bolý» kerek. Mundaı ónegeli sózderdi rýmyndyqtar balalaryna únemi úıretip otyrady. Ata-ájeleri nemerelerine ata-babalarynyń tarıhyn baıandap, rýmyn halqyna tán salt-dástúrlerdiń berik saqtalýyna, baǵalanýyna jáne munyń bári tárbıe arqyly iske asýyna kúshin salady.

Laos balalary.

Laostyqtar balalaryn ózderi tikeleı tárbıelegennen góri baýyrlary, týystary, basqa da jaqyndarynyń yqpaly arqyly áser etip, ósirgendi durys kóredi. Balalary erjetip úılener jasqa jetkende de osy ádisti qoldanady. Iaǵnı, ata-anasy týystary arqyly sózin jetkizip, balalaryna úılenýge ruqsat beredi.

AQSh balalary.

Jergilikti pedagogıka «árbir bala óz betinshe ómir súrip úırene alý kerek» degen ustanymdy qoldanady. Sondyqtan, amerıkalyq ata-ana balasynyń qalaýyna qarsy shyǵa almaıdy. Olar meıramhanaǵa, kokteılge, tipti túngi klýbqa baramyn dese de, ata-analar ertip aparady.

Afrıka balalary (Masaı taıpasy).

Masaılyqtardyń ózderinshe ómir súrý kestesi jasalyp qoıylǵan. On bes jasynda uldar «maran» atanady. Bul – áskerı shen. Iaǵnı, ol osy jasynan taıpany qorǵaýshy erjúrek azamat. Otyz jasynda otbasyn qurady jáne bala-shaǵasyn asyraý úshin, óz aldyna tabyn-tabyn mal baǵady. Qyryq bes jasynda jastardy tárbıeleýmen aınalysady, sonymen birge taıpa halqy úshin jaýapty sheshimder qabyldaıdy. Al, alpys jasynda taıpanyń «rýhanı kósemi» bolady.

anabol.kz