ÓZGENI ÓZIŃNEN JOǴARY QOIa BILÝ
Qajylyqqa kele jatqan bir top adamnyń shól dalada azyqtary taýsylyp qalady. Tóńirekte kózderine eshteńe shalynbaıdy. Sodan eki-úsh jigitti aınalany sholyp, eger tabylsa taǵam taýyp kelýge jiberedi. Eki-úsh jigit biraz aınalyp, bir shatyrdy kózderi shalyp, soǵan qaraı júrdi. Sálem berip ishke kirse ishinde jasy kelgen qart áıel otyr eken. Olar taǵam bar bolsa ózderine satyp alǵysy keletindikterin aıtady. Qart áıel: «Mende satýǵa arnalǵan tamaq joq, biraq malyn baǵyp qaıtatyn balalaryma arnalǵan taǵam bar edi», – deıdi. Ashyqqan jigitter qart anadan sol taǵamdy berýin suraıdy.
Keıýana: «Ony qaryndary ashyp sharshap qaıtatyn uldaryma daıyndaǵan edim. Mende ystyq tastyń astyna basylǵan nan bar, sony bereıin», – deıdi. Olar nannyń jartysyn berýin suraǵanda keıýana: «Jartysyn bere almaımyn. Barlyǵyn alyńdar», – deıdi. Olar: «Jartysyn berýden bas tartyp, barlyǵyn tutastaı berýińiz qalaı?» – dep tań qalady. Ol: «Óıtkeni jartysyn berý adamnyń qadirin tómendetedi. Al, barlyǵyn berý – jaqsy qasıet», – dep jaýap beredi. Sóıtip, olarǵa tutas nandy beredi, biraq olardyń qaıdan kele jatqan adamdar ekenin suramaıdy. Tamaq alyp qaıtqan jigitter sapardy basqarýshyǵa bolǵan isti baıan etedi. Ol qart anany alyp kelýlerin talap etedi.
Olar qaıta kelip, qart anaǵa ózderindegi úlken kisiniń syı jasaǵysy kelgenin aıtyp, birge júrýin ótinedi. Qart ana: «Qudaıym-aý, bul úlken qurmet, biraq meniń jasaǵanym eshqandaı syı jasaýǵa turarlyq jaqsylyq emes qoı. Ásheıin, adamdardyń bir-birine kómektesýi emes pe?!» – deıdi. Olar ózderimen júrýin ótinip bolmaǵan soń birge erip barady. Kóshbasshylary áıeldiń jaı-kúıin suraıdy. Ol áıel: «Men bir kedeı áıelmin. Az tamaqqa qanaǵat etip, taza bulaqtan sý ishemin, janym qaıǵydan taza», – deıdi. Sapar basshysy: «Eger uldaryń ashyǵyp kelse, olarǵa ne beresiń?» – dep suraıdy. Áıel: «Eı, myrza, bul isti múlde qıyndatyp jiberdińiz-aý. Men bir kisige jasaǵan jaqsylyǵymnyń qaıtarymyn odan kútpeımin», – deıdi.
Basshylary qasyndaǵy jigitterge qart ananyń uldaryn jetkizýlerin talap etedi. Olar kelgen soń jaǵdaıyn surap biledi. Odan keıin jigitterine qart ana men uldaryna on myń dırham berýdi buıyryp, qurmetpen shyǵaryp salady.
Ǵıbrat: Ózge elden kelgen, saparda júrgen kisilerge kómektesip, olarǵa qonaqjaılyq etý – ýájip. Qonaq haqyn bermeı sarańdyq jasaǵan kisi ózine shapaǵatty sarańdyq etken bolady. Sondyqtan qart áıel jomarttyq, qonaqjaılylyq kórsete turyp, jasaǵan qaıyrymdylyǵynyń aqysyn puldap, izgi istiń saýabyn joǵaltqysy kelmedi. Kerisinshe, istegen jaqsylyǵynyń syıyn tek Alladan kútti.
Alpysbaev Rashıd Abdýalıuly
«Yryskeldi qajy» meshiti naıb ımamy
