QAZAQ BATYRYNYŃ KIIMINIŃ EREKShELIGI

Qazaq batyrlarynyń qarý-jaraǵy ǵana emes, kıimi de olardyń mártebesin, aıbynyn, jaýyngerlik rýhyn aıqyndaǵan. Batyr kıimi soǵys kezinde qorǵaýshy qyzmetin atqarsa, kúndelikti ómirde batyrdyń bedelin kórsetken.

     1. Dýlyǵa (bas kıim)

     Maqsaty: Basty qorǵaıtyn temirden nemese qalyń bylǵarydan jasalǵan.

      Ereksheligi: Keıbir dýlyǵalar altyn-kúmispen áshekeılenip, tóbesine jyrtqysh qustyń qaýyrsyny taǵylǵan. Bul jaýyngerdiń rýhyn kóterip, qarsylasyna aıbarly kóriný úshin jasalǵan.

        2. Zerlengen saýyty (saýyt, qorǵanys kıimi)

      Maqsaty: Jaý soqqysynan deneni qorǵaý.

      Ereksheligi: Shynjyr saýyt (kóshpelilerge tán usaq shynjyr temirden jasalǵan), qattama saýyt (birneshe qabat myqty matadan tigilgen), qurysh saýyt (bolattan jasalǵan).

      3. Qolǵap pen jeń qorǵanysy

      Maqsaty: Qoldy qylysh, naıza, sadaq oǵy sııaqty qarýlardan saqtaý.

     Ereksheligi: Bylǵarydan, bolat plastınalarmen qaptalyp, áshekeılenip jasalǵan.

      4. Beldik (kise belbeý)

      Maqsaty: Batyrdyń qylyshyn, qanjaryn, oq qorabyn, basqa da quraldaryn asynyp júrý úshin paıdalanylǵan.

     Ereksheligi: Belbeý altyn, kúmis, asyl tastarmen bezendirilgen. Keıbir beldikterde shoqpar ilýge arnalǵan arnaıy oryndar bolǵan.

      5. Shekpen (joryqtyq shapan)

      Maqsaty: Sýy men shańy kóp joryq jolynda batyrdy syrtqy áserlerden qorǵaý.

      Ereksheligi: Qalyń kıizden nemese júnnen jasalǵan, keıde sý ótpeıtin arnaıy matalar qoldanylǵan.

     6. Sharshy etik (batyr etigi)

     Maqsaty: Batyrdyń atqa minýine yńǵaıly bolý jáne jaýyngerlik uzaq saparlarda tabanyn qorǵaý.

     Ereksheligi: Tabany qatty, uzyn qonyshty, bylǵarydan jasalǵan. Oıý-órnekpen bezendirilip, aıryqsha sándi etikter de kezdesken.

      Qazaq batyrlarynyń kıimi tek qorǵanys emes, batyrdyń mártebesin, rýynyń ereksheligin, onyń jaýyngerlik rýhyn aıqyndaıtyn mańyzdy belgi bolǵan.

     Bolat BOPAIULY