QULShYLYQTYŃ SAÝABYN BAǴYShTAÝ

قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: مَا مِنْ مَيِّتٍ يَمُوتُ فَيُقْرَأُ عِنْدَهُ يٰسۤ إِلَّا هَوَّنَ اللهُ عَلَيْهِ. (جامع الاحاديث)

Paıǵambarymyz (s.a.ý.) bylaı deıdi: “Ajal aýzynda jatqanda janynda Iasın súresi oqylǵan kez kelgen (múmin) adamǵa Alla Taǵala, sóz joq, (ólimdi) jeńildetedi” (Sýıýtı, Jamıǵ ýl-Áhadıs)

Áhlı súnnet boıynsha, kez kelgen adam –paryz bolsyn, nápil bolsyn- (ózi úshin nıet etken bolsa da) jasaǵan qulshylyǵynyń saýabyn basqaǵa tartý ete alady. Namaz, oraza, qajylyq, ýmra, sadaqa jáne Quran kárim oqý, duǵa men zikir tárizdi salıh amaldardyń báriniń saýaby óliniń rýhyna jetedi jáne odan paıda kóredi. Al nápil sadaqa bergen adamnyń barsha musylmanǵa nıet etýi paıdalyraq ekeni aıtylǵan. Óıtkeni bul tartý olarǵa (ıesiniń saýaby kemimeı) kemshiliksiz jetedi jáne munymen qatar, tartý etkenge solardyń sanyna qaraı saýap jazylady. 

Paıǵambarymyz (s.a.ý) “Qaıtys bolǵandarǵa Iasın súresin oqyńdar!” degen. Quran kárimde de ata-anaǵa duǵa jasaý buıyrylǵan, perishtelerdiń múminderge keshirim ótinetini aıtylǵan, bular paıda keltiretinine dálel.

Jáne Paıǵambarymyzdyń (s.a.ý) bireýin óz, ekinshisin úmmeti atynan eki ala qoshqar qurban shalǵany da kópke málim. Iaǵnı saýabyn úmmetine baǵyshtaǵan.

Paıǵambarymyz (s.a.ý) osylaı bireýdiń amalynyń basqaǵa paıda beretinin úıretken. Onyń jolyn ustaný eń tıimdi tásil. Ansarlyq sahabalar bireýdiń janazasynda Baqara súresin oqyp, saýabyn marqumǵa tartý etetin bolǵan. 

“Ár adam óz eńbeginiń ǵana qarymyn alady” (Nájm súresi, 39 aıat) degen aıatqa kelsek; bul jerde ádiletti jolmen qol jetkizer nárseniń tek eńbekpen keletini aıtylýda. Rasynda “Endeshe, kimdekim záredeı (mysqaldaı) jaqsylyq jasasa, sonyń qarymyn alady” degen maǵynadaǵy Zılzal súresiniń 7-shi aıaty da osy ádil úkimdi baıan qylady. Al dúnıede bolsyn, aqyrette bolsyn, adamnyń eńbeginen basqa, tek ılahı izgilik retinde de talaı qaıyr men jaqsylyqqa qaýyshatynyna kúmán joq.

Ábýssýýd Efendı bylaı degen: “Paıǵambarlardyń shapaǵaty, perishtelerdiń keshirimi, tirilerdiń óliler úshin duǵasy men sadaqasy tárizdi adamnyń óz amalyna jatpaıtyn, biraq paıdasyn kóretini málim nárselerge keler bolsaq; munyń báriniń paıdasynyń tııýi adamnyń óz amaly bolǵan ıman, salıh amal ıesi bolǵanyna baılanysty. Iman bolmasa, bulardyń eshbiriniń paıdasy bolmaıtyndyqtan, mundaǵy paıja ja adamnyń óz eńbegi men amaly sekildi kórsetilgen”.