ShARAPATY MOL ShAǴBAN AIY
Shaǵban – Paıǵambarymyz Muhammedtiń (s.ǵ.s.) súnnetinen erekshe nusqaýlyqtar tabýǵa bolatyn qasıetti aılardyń biri. Sahıh hadısterde Alla Elshisi (s.ǵ.s.) Shaǵban aıynda kóp oraza tutqandyǵy aıtylady. Alaıda bul aıda oraza tutý Oǵan (s.ǵ.s.) paryz bolmaǵan.
Shaǵban – bul qasıetti Ramazanmen jalǵastyrýshy, ıaǵnı Ramazannyń aldyńǵy aıy bolǵandyqtan, Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) Ramazan aıyna daıyndyq retinde birneshe keńester ósıet etken:
1. Sańlaq sahaba Ánas (r.a.) bylaı deıdi, birde Paıǵambarymyzdan (s.ǵ.s.): «Ramazannan keıin qandaı oraza mańyzdy?» – dep suraǵan kezde: «Ramazan aıynyń qurmetine Shaǵban aıynda tutylǵan oraza», – dep jaýap bergen eken.
2. Ýsama ıbn Zeıd (r.a.) Paıǵambarymyzǵa (s.ǵ.s.) bylaı deıdi: «Ia, Allanyń Elshisi, men seniń ózge aılarǵa qaraǵanda Shaǵban aıynda únemi oraza tutyp júrgenińdi kórdim». Sol kezde Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) bylaı deıdi: «Bul – Erejep pen Ramazan aılarynyń ortasyndaǵy aı. Alaıda muny kóptegen adamdar eleýsiz qaldyryp jatady. Osy aıda jasaǵan amaldarymyz Alla Taǵalanyń quzyryna kóteriledi, sondyqtan da men de amaldarymnyń oraza tutqan kezimde usynylǵanyn qalaımyn».
3. Múminderdiń anasy Aısha (r.a.) bylaı deıdi: «Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s.) Shaǵban aıynda kóp oraza tutatyn qasıeti bar edi». Men bylaı dep suraıtynmyn: «Ia, Allanyń Elshisi,Shaǵban siz úshin aılardyń eń súıiktisi me? Sol úshin oraza tutasyz ba?». Ol (s.ǵ.s.) bolsa: «Iá, bir jyl ishinde baqılyq bolatyndardyń tizimi osy aıda jazylady. Sondyqtan da meniń de ajalymnyń qulshylyq ústinde jetýin qalaımyn», – dep jaýap berdi».
4. Basqa hadıste Aısha anamyz (r.a.): «Allanyń Elshisi (s.ǵ.s.) keıbir aılardyń kóbinde oraza ustaıtyn. Tipti, ony bul aıda múldem aýyz ashpady dep te oılaıtynbyz. Keıbir aılardyń kóbinde aýyz ashatyn. Tipti, biz ony bul aıda eshbir oraza ustamady deıtin edik. Alla Elshisiniń (s.ǵ.s.) Ramazan aıynan basqa aıda tolyq oraza ustaǵanyn, sondaı-aq, Shaǵban aıyndaǵydaı kóbin orazamen ótkizgenin kórmedim».
5. Ózge hadıste Aısha anamyz (r.a.) bylaı deıdi: «Men Alla Elshisin (s.ǵ.s.) Shaǵban aıynda úzdiksiz oraza tutqanyndaı ózge aılarda orazada ustaǵanyn kórmedim. Ol bul aıdyń ár kúni oraza tutatyn edi».
6. Múminderdiń anasy Úmm Sálámá (r.a.) bylaı deıdi: «Alla Elshisiniń (s.ǵ.s.) Ramazan men Shaǵban aıynan ózge aılardy úzdiksiz orazamen ótkergenin kórmedim».
Bul hadıster Shaǵban aıyndaǵy ustalǵan oraza mindetti bolmasa da sonshalyqty baǵaly jáne mańyzdy ekendigin ári Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) bul orazany eleýsiz qaldyrǵysy kelmegenin kórsetedi.
Alaıda Shaǵban aıynyń orazasyn shamasy jetkender ǵana tutqany abzal. Eger Shaǵban aıynda úzdiksiz oraza tutyp, Ramazan aıyndaǵy paryz orazaǵa shamasy kelmeı qalýynan seziktengen adam bolsa, ol adamǵa Shaǵban aıynda oraza tutýdyń qajeti joq. Óıtkeni Shaǵban aıyndaǵy erikti orazadan Ramazan aıyndaǵy paryz oraza mańyzdy. Sondyqtan da Paıǵambarymyz (oǵan Allany ıgiligi men sálemi bolsyn) musylmandardy Ramazan aıyna eki-úsh kún qalǵanda oraza ustaýdan tyıǵan. Ábý Hýraıra (r.a.): «Shaǵban aıynyń birinshi jartysy ótken soń oraza tutpańdar»,- degen Paıǵambarymyzdyń sózin jetkizedi.
Basqa hadısterde Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.): «Ramazan aıynyń aldyńǵy bir-eki kúninde oraza tutpańdar», – degen.
Joǵarydaǵy keltirilgen hadısterdiń maǵynasy – Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) Shaǵban aıynda úzdiksiz oraza tutatyn qasıetke ıe edi. Sol sebepti de Ramazan aıynda álsireýden ıa bolmasa sharshaýdan qoryqpaıtyn. Al ózgelerge Ramazan aıynda álsirep qalyp, Ramazandy sergek qalypta qarsy ala almaı qalmasyn degen saqtyqpen Shaǵban aıynyń 15-i nen soń oraza tutpaýdy buıyrǵan.
