ShAITANǴA TÁN LAS IS (jalǵasy)

Ardaqty paıǵambarymyz Muhammed (s.ǵ.s.): «Nardy oınǵan adam Alla men elshisine qarsy shyqqan bolady»,[1] –degen. Alla elshisiniń (s.ǵ.s.) basqa da hadısterinde sol zamanda kezdesken qumar oıyndardyń túrlerine tyıym salynǵan.

Qumar oıyn arqyly tabylǵan tabystyń qaıyrymdylyqqa jumsalýy nemese uıymdastyrýshylar tarapynan qoǵam ıgiligine belgili bir úlesiniń aýdarylýy – qumar oıynnyń dindegi haram úkimin ózgertpeıdi. Óıtkeni, qansha jerden jaqsy nıetpen istelse de, haram istiń aty haram. Qasqyrǵa qoı terisin japqanmen, ol qasqyr kúıinde qalary sózsiz. Sondaı-aq, bulaı jasaǵan kúnniń ózinde bul isteri saýapqa sanalmaıdy. Sebebi, haram jolmen kelgen tabys qansha jerden jaqsy jolǵa jumsalǵanymen, odan saýap úmit etý aqylǵa qonbaıdy. Sebebi, Alla Taǵala adal nársege ǵana saýap beredi. Sonymen qatar, mundaı jolmen tabys tapqan adam ol aqshasyna tamaq satyp alyp jese, jegen tamaǵy da haram as bolyp sanalady. Sebebi, bul tabysy – ádiletsiz jolmen kelgen tabys bolyp tabylady.

Taǵy bir eskerte ketetin másele, qatysýshylar ózara kelisip, aralarynan jeńgen nemese jerebe túsken adamǵa árqaısysy belgili bir mólsherde dúnıe-múlik beretin bolsa nemese sony ýáde etse, bul da qumar oıyn bolyp sanalady. Alaıda, mundaı ótemdi nemese ýádeni úshinshi bir tarap, ıaǵnı, oıynǵa qatyspaıtyn bir tulǵa berse nemese oıynǵa qatysýshy eki kisiniń bireýi ǵana ótem tóleıtin bolsa, ıaǵnı eki kisiniń biri «jeńseń men mynsha aqsha beremin, jeńilseń sen eshteńe bermeısiń» dese nemese úshinshi bir tulǵa «qaı jeńgenińe men osynshama syıaqy beremin» dese, qatysýshylar qaltalarynan eshnárse shyǵarmaǵan jaǵdaıda qumar oıyn bolyp sanalmaıdy. Sebebi, alǵashqy aıtylǵanda kezdeısoqtyq pen sáttilikke nemese belgisiz nátıjege negizdelgen eki jaqty utý men utylý máselesi bolsa, ekinshisi qatysýshylardyń tysqary bir tulǵa nemese qandaı da bir uıymnyń yntalandyrý maqsatyndaǵy syı berýi bolyp tabylady.

Sondaı-aq, keıbir oıyndardyń túrleri belgili bir mólsherde eptilik pen sheberlikke qatysty bolǵanymen, túp negizi sáttilik pen kezdeısoqtyqqa baılanysty bolǵandyqtan, olar da qumar oıynnyń qatarynan shyqpaıdy.

Alla Taǵala Quranda «Ýa, ıman keltirgender! Bir-birińniń mal-dúnıelerińdi aram, ádiletsiz jolmen jemeńder», - dep eskertedi. Sondyqtan musylman balasy tapqan tabysyna, ony qaıdan, qandaı jolmen taýyp jatqandyǵyna erekshe mán berýi kerek. Sebebi, Alla elshisiniń (s.ǵ.s.) hadısterinde qııamet kúninde adam balasy mal-múlkin qaıdan taýyp, ony qandaı jolǵa jumsaǵandyǵy jaıly tolyqtaı esep bermeıinshe, turǵan ornynan jyljı almaıtyndyǵy basa aıtylǵan.