SÚNNET - BAQYTQA BASTAR JOL

28 aqpan 2023 3114 0
Оqý rejımi

Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) Alla bergen bolmysymen kúlli adamzat úshin úlgi, kámil tárbıeshi, kemel ustaz ekeni barsha musylmanǵa belgili.

Dinimizde paryz ben ýájipten keıingi orynda turatyn amal – súnnet. Súnnet degenimiz ardaqty Alla Elshisiniń (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) jasaǵan isteri, aıtqan sózderi men quptaǵan amaldary. Qarapaıym tilmen túsindirgende «súnnet» degenimiz – Rasýlýllanyń (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) ómir ónegesine ilesý, kórkem bolmysynan úlgi alý degen sóz. Súnnettiń dinimizdegi oryny men mańyzy erekshe.

Bul týrasynda qasıetti Quranda bylaı delinedi:

‎لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآَخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا

«Kúmánsiz, Alla elshisinde sender úshin ári Allaǵa jáne aqyret kúnine bar úmitin artqan hám Allany kóp eske alyp, Oǵan kóp qulshylyq etetinder úshin qaı jaǵynan alsaq ta, teńdessiz úlgi-ónege bar» («Ahzab» súresi, 21-aıat).

Demek, Muhammed Paıǵambardyń (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) ómirine berilgen Qurannyń baǵasy. Bul aıattan súnnettiń mańyzyn ańǵarý qıyn emes. Sebebi, aıatta ardaqty Elshiniń (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) ómiri úlgi-ónege ekeni ashyq baıan etilýde. Sol úshin de kelesi aıatta:

‎قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْكَافِرِينَ

«(Olarǵa) Alla Taǵalaǵa jáne Paıǵambarǵa boıusynyńdar» de, eger olar teris burylsa, Alla Taǵala kápirlerdi súımeıdi» («Álı Imran» súresi, 32-aıat) dep ǵumyry ónegege toly Alla Elshisine (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) boıusynýǵa mindetteıdi. Iaǵnı, aıatta adam balasyn árbir iste paıǵambarlyq úlgini negiz etýge shaqyrady. Taǵy bir aıatta:

‎يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآَخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا

«Iá, múminder Alla Taǵalaǵa da, Paıǵambarǵa da boıusynyńdar ári ózderińnen bolǵan basshylaryńa baǵynyńdar. Eger bir nársege kelispeı qalsańdar, sender Alla Taǵalaǵa, aqyret kúnine, paıǵambarǵa senetin bolsańdar, ony sheshkende Alla Taǵala men Paıǵambarǵa júginińder. Sonda bul is qaıyrly ári nátıjeli bolady» («Nısa» súresi, 59-aıat) dep ámir etedi. Bul aıatta Alla Taǵala adamdar arasyndaǵy máselelerdiń ózinde Paıǵambar (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) ónegesine júginýdi buıyryp otyr.

Joǵarydaǵy Quran aıattarynan adam ómiri men súnnettiń arasyndaǵy názik baılanysty ańǵaramyz. Iaǵnı, adam balasynyń týra jolda júrip, izgi amal jasaýy, sol arqyly izgi qoǵam qalyptastyrýynda paıǵambarlyq ónege (súnnet) jolynyń úlesi zor ekenin baǵamdaımyz. Súnnettiń baqytqa bastaıtyn jol ekenin babalarymyz da aıtyp ketken. Hákim Abaı atamyz: «Alla minsiz, áýelden paıǵambar – haq, Múmin bolsań úırenip, sen de uqsap baq», – dep Paıǵambarymyz Muhammed Mustafanyń (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) ónegeli súnnet jolynyń shyndyq (haq) negizinde ekenin ósıetteıdi. Al, dinimizdegi úlken ǵalymdardyń biri Imam Málik «Súnnet – Nuh paıǵambardyń kemesindeı, oǵan mingen adam aman qalady» degen eken.

Mamlıýk Mýsaev,

«Ábý Nasyr ál-Farabı» meshitiniń naıb ımamy
 

Pіkіrler Kіrý