TAǴDYRDY SYLTAÝ ETÝ DURYS PA?
Taǵdyr men qazaǵa ıman etý – paryz. Biraq pende taǵdyrdyń mánin durys tápsirlemeı, óz paıymymen qorytyndy shyǵarap, syltaýratyp jaýapkershilikten qutyla almaıdy.
Mysaly: «Alla pesheneme osy-laı jazǵan eken», – dep kúná isteý nemese: «Taǵdyryma jazylǵan soń qolymnan keler shara joq», – dep ózin kinásiz sanaý pendeniń osy turǵydaǵy biliminiń taıazdyǵynan týyndap jatady. Quranda Alla Taǵala bizge taǵdyrǵa táýeldi bolýdy emes, jasaǵan árbir is-áreketimizge ja-ýapty bolýdy buıyrady.
Eger shynynda da taǵdyrǵa bas ıip júrý birinshi kezektegi, dinimizdegi óte mańyzdy jaıt bolsa, Hazireti Paıǵambarymyz (Ol kisige Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn!) ol jóninde bizge eń bolmaǵanda bir ǵıbratty hadıs qaldyrǵan bolar edi.
Hazireti Paıǵambarymyz (Ol kisige Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn!) kerisinshe, eshqashan taǵdyrdy syltaý etpegen. Óziniń beıkúnálik ereksheliginen habardar bola tura, ómirin kúndiz-túni Alla Taǵalaǵa ǵıbadat etip, duǵa jasaýmen ótkizgen.
Dál sol sekildi sahabalar ómirinen de taǵdyrǵa nalyp qulshylyǵyn tastaǵan, ıakı ózge de úmitsizdikke túskenderi jaıynda eshbir málimet kezdestirmeısiz. Tipti ómirinde jánnátpen súıinshilengen baqytty sahabalar da taǵdyrdy syltaýratyp, endi barar jerim jánnát dep shalqasynan túsip, beıǵam jatpaǵany belgili.
Sózimizge birden-bir aıǵaq bolarlyq jaıt, ardaqty sahaba Hazireti Omardyń ómiri. Bul jerde myna bir názik máselege jáne bir toqtalyp ótkenimiz jón. Bizdiń búkil sanaly is-áreket, tirshiligimiz Allanyń taǵdyrymyzǵa jazyp qoıǵandyqtan júzege asyp jatpaıdy.
Iaǵnı, biz «taǵdyrymyz jazylyp qoıylǵan» degende, eń aldymen, ózimizdiń qalaý nıetimizben júzege asatyn búkil áreketimizdiń Allaǵa álmısaqtan aıan ekenin sanamyzda ustaýymyz kerek. Sonda ǵana, taǵdyrdyń jazylyp qoıýy men sizdiń jeke sanaly tirshilik ıesi retindegi paıym-parasatyńyzǵa, ilim-bilimińizge qurylǵan áreket, josparlaryńyzdyń arasynda sonshalyqty bas buzarlyqtar bir-birine táýeldi zańdylyqtyń joq ekendigin birden túsinesiz.
Taǵdyrdy syltaý etken kisige baılanysty Hazireti Omardyń bekitken jazasy da oılanǵan janǵa úlken sabaq bolary sózsiz. Hazireti Omardyń halıfalyq (634-644) tusynda urlyq jasaǵan bir kisini halıfanyń quzyryna ákeledi. Sonda Hazireti Omar:
– Ne úshin urladyń? – dep suraǵanda, ury:
– Alla Taǵala osylaı jazǵan, – dep jaýap bergende, Hazireti Omar:
– Oǵan 30 dúre soǵyńdar, sodan keıin qolyn kesińder, – dep ámir etedi. Ondaǵylar berilgen úkimge tańyrqap:
– Nege bulaı, – dep suraıdy. Hazireti Omar:
– Urlyq istegeni úshin qoly kesiledi, Allaǵa qarsy ótirik aıtqandyǵy men urlyq jasaýdaǵy jaýapkershilikti taǵdyrǵa syltaýratqandyǵy úshin dúre soǵylady, – dep jaýap beredi.
