Úmitsizdik pen kúızelis – tyǵyryqtan shyǵar jol emes

Tórtkúl dúnıe túgeldeı aldynda dármensizdik tanytqan atyshýly indet qazirgi tańda barsha adamzat balasy úshin aýyr synaq bolyp tur. Jer betine jyldam taralyp jatqan juqpaly dertke oraı jarııalanǵan tótenshe jaǵdaı rejımi, karantın erejeleri de turmys-tirshilikti toqyratyp, áleýmettik ári Ekonomıkalyq qıyndyqtar qabattasa ósip keledi. Jan-jaqtaǵy jańalyqtardan estıtinimiz de kóbine jaǵymsyzdaý málimetter.

Degenmen dál osynaý dúrbeleń kezeń – adamzat balasynyń taǵdyr kóshindegi taǵy bir kezekti synaǵy ekenin esten shyǵarmaýymyz qajet. Iá, biz úshin qazirgi tańda bárinen qymbat bolyp otyrǵan «beskúndik jalǵan» – túgelimen bizge berilgen synaq merzim. Kún men túni toqtaýsyz almasqan ýaqyttyń ár sátinde biz úshin túrli synaqtar ázirlengen. Qıyndyǵy men qýanyshy, jaqsylyǵy men jamandyǵy, baılyǵy men joqshylyǵy qatar órilgen bul ómirdiń qaı tusynda qaıǵyǵa ushyrap, qaı tusynda qýanyshqa bólenerimiz tek bir Allaǵa málim. Sondyqtan da bir Allaǵa úmit etken musylman balasy mundaı synaq sátterde sabyrlyq tanytyp, úmitsizdikke boı aldyrmaýy qajet. Ata-babamyz qıly-qıly zamandy bastan keship, qıyndyq kórse de, nebir zulmattarǵa sabyr etip, aýyrtpalyqtyń arty jaqsylyq bolaryna úlken úmitpen Haq Taǵalaǵa syıynyp, «Kúnine toqsan toǵyz pále kórseń, Sonda da kúder úzbe bir Alladan» dep ótken eken.

Jalpy qandaı da bir qıyndyqqa tap bolǵan jan sabyrlyq etip, nátıjesin Jaratýshydan kúter bolsa, Alla tarapynan aqyretpen qatar osy dúnıede de laıyqty baǵasyn alady eken. Bul jaıynda Haq elshisi (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Sabyrlyq tanytý – Alladan berilgen syı jáne Alla aldynda sabyrlyqtan artyq syı joq», – degen eken. Sebebi, qıyndyq-synaqty beretin de, odan saqtaıtyn da – bir Alla. Qasıetti Quran Kárimde aıtylǵandaı: «Alla buıryǵynsyz eshbir qaıǵy-qasiret bolmaıdy» («Taǵabýn» súresi, 11-aıat). Demek, barlyq synaq Alladan degen nyq senimdi, qandaı da bir qaıǵy-qasiretke tap bolǵan adam esinen shyǵarmaýy tıis. Sondyqtan bir Allaǵa ǵana jalbarynyp, duǵa etip, táýekelge bel baılaýymyz qajet.

Musylmannyń basyna qandaı da bir qıyndyq keletin bolsa, oǵan ol sonshalyqty ýaıymdap, sabyrsyzdana ómirden túńilýi negizsiz bolmaq. Sebebi, Alla elshisi (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Eger quldyń basyna qasiret túsip jáne ol óz-ózin sabyrlyqqa shaqyryp: «Rasynda, biz Alladanbyz jáne Oǵan qaıtamyz. Ia, Alla! Osy qasirette maǵan nyǵmet bere gór», – dep aıtar bolsa, Alla ol qulyn syı-sııapatyna bóleıdi», – degen.

Sondyqtan árdaıym ustamdy bolǵanymyz durys. Sabyrlyq qasıetten ajyrap, taǵatsyzdyq tanytar bolsaq, bul bizdiń osaldyǵymyzdy bildirtedi. Halqymyz «Osaldyń bári oıbaıshyl, álsizdiń bári aıǵaıshyl keledi» deıdi. Qandaı da bir kúızeliske ushyraǵan sátte, baıbalam salmaı, kerisinshe Alla razylyǵy úshin barynsha baıyptylyq tanytsa, odan asqan rýhanı baılyq joq. Sebebi, barlyq istiń nátıjeli bolýy tek qana Uly Jaratýshynyń quzyrynda ekendigi anyq.

Dúnıeni dúrbeleńge salǵan koronavırýs indetiniń eń birinshi kezekte aýa arqyly taraıtynyn aıtyp, dárigerler qaýymy qazirgi ýaqytta dabyl qaǵýda. Vırýstyń taralýynyń aldyn alý úshin tazalyqqa (qoldy antıseptıkpen t.b.) mán berip, belgili saqtyq sharalaryn qoldanýdyń qajettigin aıtady. Árıne, qazirgi kezde keıbir qazekemder aıtyp júrgendeı, «qyryq jyl qyrǵyn bolsa da ajaldy óletini» aqıqat. Alaıda, sol ata-babamyz aıtqandaı, «saqtansań – saqtaıdy» emes pe?! Qudiretti Alla qasıetti Quranda: «Óz-ózderińdi qaýip-qaterge tikpeńder» («Baqara» súresi, 195-aıat) dep buıyrady. Demek, musylman balasy osyndaı sáttegi áreketi – salǵyrttyqqa da salynbaı, jónsiz úreıge de berilmeı, qaýiptiń aldyn alý amaldaryn júzege asyryp baryp, asa meıirimdi Jaratýshyǵa táýekel etýi tıis. Jalpy táýekel sózi «senim artý, isti bireýge tapsyrý» degen maǵynalardy bildiredi. Adam jasap jatqan isteriniń nátıjesi qandaı bolaryn bilmeıdi. Sol sebepti adamdar árbir isinde qudireti kúshti Alla Taǵalaǵa táýekel etedi. Olaı bolsa, shynaıy táýekel Alla Taǵalaǵa degen kámil ımanmen baılanysty. Táýekel – Uly Jaratýshynyń bizge zulymdyq jasamaıtynyna, ǵıbadat pen Alla razylyǵy úshin jasaǵan ıgi isterimizdi joqqa shyǵarmaı, jemisin beretindigi men basymyzǵa keletin qıyndyq pen báleden aman alyp qalatynyna sený. Óıtkeni Alla – barlyǵyn kórip-bilýshi, sheksiz qudiret ıesi, Rahman, Rahım, Meıirimdi. Sondyqtan da osyndaı syndarly sátte Alla elshisiniń (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) súnnetine amal etip, qulshylyq-ǵıbadatty arttyryp, duǵa jasaý arqyly Jaratqannan pana suraǵanymyz abzal.

Jaqynda Bas múftı Naýryzbaı qajy Taǵanuly elimizde jarııalanǵan tótenshe jaǵdaıǵa oraı barsha musylman qaýymyn Allaǵa duǵa etip, eń keminde 100 ıstıǵfar jáne ardaqty Paıǵambarymyzǵa (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) salaýat aıtýǵa shaqyryp, arnaıy úndeý joldaǵany belgili. «Adamnan suraǵannyń eki kózi shyǵady, Alladan suraǵannyń eki búıiri shyǵady» dep atam-babamyz aıtpaqshy, el basyna kún týǵan synaq kezeńde Alladan medet surap, duǵa jasaǵannyń qaıyry mol. Bas múftı úndeýine ún qosqan elimizdiń turǵyndary ıgi bastamany keń arnamen damytyp, qulshylyq ordalarynda arnaıy salaýat duǵalary oqylyp bastady. Sondaı-aq, elimizdiń kóptegen meshitterinde tótenshe jaǵdaı jarııalanysymen úzdiksiz Quran hatym bastalyp, ár kún saıyn elimizdiń amandyǵy surap, duǵa jasalýda. Dál osy saýapty iske elimizdiń kez kelgen azamaty óz úlesin qosyp, kúnine ıstıǵfar men salaýat aıtyp, duǵa jasasa – Alla meıirimine jaqyndatpasa, alystatpasy anyq.

Bul jaıynda Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Eger Allaǵa shynaıy túrde táýekel ete alsańdar, tańerteń uıasynan ash shyǵyp, keshke qaraı toq oralǵan qustardyń rızyqtandyrylǵany sııaqty senderge rızyq berer edi» (Tırmızı, Zýhd, 33) deý arqyly musylmandarǵa Allanyń erekshe qudiretin moıyndap, Oǵan táýekel etý kerektigin úıretedi. Alaıda, táýekel qylý – barlyq isti Allaǵa amanat etip, shalqadan túsip jatý emes. Kerisinshe, kúshimiz ben qabiletimizdiń jetkeninshe qolymyzdan kelgendi istegennen, qajetti sharalardy jasaǵannan keıin, osy jumystyń nátıjesin biz úshin Allanyń iske asyrǵanyna ıman etý. Jalpy, táýekel taqyryby Islam dininde aıryqsha mazmunǵa ıe. Allaǵa táýekel etýge baılanysty kóptegen qundylyqty baıandaýǵa bolady. Sonyń biri – duǵa qylý. Duǵa – Alla men qul arasynda tikeleı jáne jalǵasty baılanys ornatý joly.

Táýekelmen baılanysty qundylyqtyń biri – sabyr. Sabyrdy táýekelmen birge qaraǵanda, turaqty áreket jasaý, tabandy bolý, bastaǵan jumysyn bitirý, sezimin sońyna deıin qorǵaý dep oılaǵan jón. Kezdesken qıyndyqtarmen kúresý talaby men áreketi dep oılaǵan abzal. Óıtkeni «Alla sabyr saqtaǵandardy jaqsy kóredi». Táýekelmen baılanysty qundylyqtyń biri – úmitti bolý. Alla úmitsiz bolýdy shektegen. Ister ońǵa baspasa da, úmitti úzbeýdi jáne nátıjesiniń jaqsy bolatynyn úmit etýdi nasıhattaǵan.

Sondyqtan osyndaı qysyltaıań kezde árbir jan óziniń ǵana emes, ózgeniń de ómiri aldyndaǵy jaýapkershilikti sezinip, orynsyz áreketterge jol bermeýi tıis. Tazalyq pen saqtyq sharalaryn qatań ustanýdyń qanshalyqty mańyzdy ekenin uǵynǵan jón. Sondaı-aq, úmitimizdi úreıge jeńdirmesten, sabyrlyqpen asa meıirimdi Allaǵa táýekel etińiz! Óıtkeni, Quranda aıtylǵandaı: «(Muhammed (ǵ.s.) Eger quldarym Men týraly senen surasa: «Óte jaqynmyn, qashan Menen tilese, tileýshiniń tilegin qabyl etemin. Endeshe olar da ámirimdi qabyl etsin. Jáne Maǵan sensin. Árıne, týra jol tapqan bolar edi» («Baqara» súresi, 186-aıat).

Erbolat JÚSIPOV,
Nur-Sultan qalasynyń jáne
«Áziret Sultan» meshitiniń Bas ımamy