JUMA NAMAZYNAN BURYN FIQH SABAǴYN JÚRGIZÝ – BIDǴAT
Barsha madaq-maqtaýlar álemderdiń Rabbysy Allaǵa jáne ıgilikter men sálemder onyń súıikti elshisine bolsyn! Búgingi kúni aramyzda «Juma namazynan aldyn fıqh jáne ýaǵyz syndy dáristerdi júrgizý bıdǵat, oǵan eshqandaı dálel joq» dep aıtyp júrgen adamdardy kezdestirýdemiz. Olaı bolsa qysqasha birneshe dálelderimizge toqtala keteıik:
Alla Taǵala bul dindi adamzattyń baqyttylyǵy úshin túsirgendikten, qaı adam baqyttylyq jolyn ustansa, álbette ol adam úshin aınalasyndaǵy adamdardy da sol jolǵa úgitteýi mindet ekeni barshamyzǵa málim. Paıǵambarymyzdyń (Allanyń oǵan ıgiligi men sálemi bolsyn) birneshe sahabalarynan juma qutbasynan aldyn dáris júrgizgendigi bizge sahıh tizbektermen jetti. Sol hadısterdiń qatarynda: Mýǵaýııa ıbn Qýrrodan (Alla oǵan razy bolsyn) jetken hadıste sahabalardy sıpattap bylaı deıdi: «Juma kúni bolǵanda olar ǵusyl alyp, eń jaqsy kıimderin kıip, hoshıisten paıdalanatyn. Keıin jumaǵa baryp, eki rákaǵat oqyp, sodan soń otyryp ımam shyqqanǵa deıin ilimdi, súnnetti taratatyn edi»[1] jáne bir rıýaıatta Asym ıbn Mýhammad óziniń ákesinen (Alla olarǵa razy bolsyn) rıýaıat etip bylaı deıdi: «Men Ábý Hýraırany (Alla oǵan razy bolsyn) kórdim. Ol juma kúni shyǵyp, minberdiń eki aǵashynan ustap tike turyp: «Bizge Qasymnyń ákesi, shynshyl Allanyń elshisi (Allanyń oǵan ıgiligi men sálemi bolsyn) bylaı dep aıtqan edi», dep hadıs aıta berýin toqtatpaıtyn. Sonshalyqty, ımam namazǵa shyǵýy úshin bólmeniń esigi ashylǵandyǵyn estigen kezde otyra qalatyn»[2]. Sondaı-aq, Saıb ıbn Iázıd (Alla odan razy bolsyn) bylaı deıdi: «Biz juma kúni áýelgi azan aıtylmastan buryn namazdan aldyn májilis quryp otyratyn edik. Qashanda namazǵa azan shaqyrylǵanda ornymyzdan turatynbyz». Onyń «májilis quryp otyratyn edik» degen sózi olardyń arasynda ásirese Madına turǵyndarynyń arasynda juma namazynan aldyn dáris júrgizý unamdy, keńinen taraǵan is ekenin ańǵartady. Óıtkeni, Sáıb ıbn Iázıd Madınadaǵy dúnıeden ótken sahabalardyń sońǵysy edi.[3] Budan bólek basqa da dálelderdi keńinen jazylǵan kitaptardan tabýǵa bolady.
Qorytyndy: Paıǵambarǵa (Allanyń oǵan ıgiligi men sálemi bolsyn) ilesken, Alla olarǵa rıza ekendigi ulyq kitapta baıandalǵan sahabalar eshqashan bıdǵatqa jol bermeıtindigi barlyǵyna málim. Sonymen qatar bul istiń bıdǵat ekendigine olardyń úzildi-kesildi eshqandaı dálelderi joq ekendigi anyq. Sondyqtan da, árbir paıdaly, sharıǵat tyıym salmaǵan jol – bizge buıyrylǵandaı jaqsylyq jasaýdyń maǵynasyna kiredi. Alla Taǵala jurtymyzǵa tynyshtyq syılap, elimizge amanshylyq bergeı!
Dýlat Arnabaev
«Al-Fattah» meshitiniń ustazy
