Birqatar elderde juma namazy oqylmaıdy
Álemde koronavırýs indetiniń órshýine baılanysty birqatar elderde meshitterde juma jáne basqa da namazdardy oqý ýaqytsha toqtatyldy. Jaǵdaıǵa baılanysty Arab elderi, Orta Azııa memleketteri, basqa da musylman memleketteri arnaıy pátýa shyǵardy.
Qazaqstan
Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasynyń Ǵulamalar keńesi elimizde jarııalanǵan tótenshe jaǵdaıdy jáne indettiń taralý qaýpi joǵary ekenin eskere kele juma namazyn ýaqytsha oqymaý týraly pátýa shyǵardy. Pátýaǵa sáıkes juma namazdyń ornyna árkim óz úıinde besin namazyn óteýi kerektigi, meshitter jabylmaıtyny, alaıda bes ýaqyt namaz meshitte jamaǵatpen oqylmaıtyny habarlandy. Osy jaǵdaıǵa baılanysty QMDB Tóraǵasy, Bas múftı Naýryzbaı qajy Taǵanuly arnaıy úndeý jarııalady.
Saýd Arabııasy
Saýd Arabııasy koronavırýs indetiniń órshýine baılanysty eldegi kóptegen meshitterde juma jáne basqa da namazdardy oqýdy ýaqytsha toqtatty. Bul jaıly koroldikitiń «ál-Arabııa» arnasy turǵyndarǵa keshe habarlady. Arnaǵa suhbat bergen Dúnıejúzilik Islam lıgasynyń bas hatshysy Muhammed ál-Issa pandemııa asqan saqtyqty qajet etetinin, sondyqtan jamaǵattyń jınalýyna jol berýge bolmaıtynyn qaperge saldy.
Kýveıt
Kýveıt meshitterinde de juma namazy oqylmaıdy. Bul jaıly eldiń «Khaleej Times» agenttigi habarlady. Álemde koronavırýs indetiniń órshýine baılanysty Kýveıt te basqa arab elderi sekildi osyndaı sheshimge keldi. Bul elde meshitterde jamaǵatpen namaz oqýǵa jáne juma namazyn óteýge ýaqytsha tyıym salynyp otyr. Eldegi jaǵdaıǵa baılanysty Kýveıttiń Ýaqyp jáne din isteri mınıstrligi halyqqa arnaıy úndeý harııalady. Úndeýde «árkim namazyn úıinde oqysyn» delingen.
Túrkııa
Túrkııa bıligi de koronavırýs indetinen saqtaný maqsatynda meshitterde namaz oqýǵa tyıym saldy. Bul týraly Cumhuriyet gazeti habarlady. Túrkııa Din isteri basqarmasy tóraǵasy, professor Alı Erbash jýrnalısterge bergen suhbatynda: «Dinimizde adam ómiri asa mańyzdy. Buǵan Paıǵambarymyz qatty mán bergen. Jappaı adam jınalǵan jerde koronavırýs indeti údeı túsetinin baıqap otyrmyz. Bul adamdar úshin óte qaýipti. Sol sebepti meshitterde jamaǵatpen paryz namaz oqýǵa, sondaı-aq juma namazyn oqýǵa ýaqytsha ruqsat berilmeıdi» dep túsindirdi.
Tájikstan
Koronavırýs indetinen saqtaý maqsatynda Tájikstan meshitterde de juma namazy oqylmaıdy. Tájikstan Islam ortalyǵynyń Ǵulamalar keńesi meshitterde bes ýaqyt jáne juma namazdaryn oqýǵa ýaqytsha toqtaý saldy. Islam ortalyǵynyń Ǵulamalar keńesiniń múshesi Djamolıddın Homýshı eldegi «Radıo Ozodı» agenttigine bergen suhbatynda: «Meshitterde az ǵana adammen janaza namazyn oqýǵa ǵana ruqsat berilgen. Musylman basqa musylmanǵa zııan tıgizbeýi qajet. Sondyqtan jamaǵattan toptasyp, jıylmaýyn suraımyz. Dene qyzýy kóterilgen jaǵdaıda dereý dárigerge kórinýin keńes etemiz» dedi Djamolıddın Homýshı.
Ózbekstan
Keshe EADaily aqparat agenttigi Ózbekstanda da juma namazdyń ýaqytsha oqylmaıtynyn habarlady. Ózbekstan musylmandary dinı basqarmasynyń tóraǵasy Ýsmonhon Alımovtiń habarlaýynsha, Ózbekstan múftııaty koronavırýsten saqtaný maqsatynda osyndaı sheshimge kelgen.
Bas múftı meshitterde juma namazy oqylmaıtynyn, onyń ornyna úıde besin namazyn oqý qajettigin eskertti. «Atalǵan aýrýdyń betin qaıtarý úshin musylmandar barynsha járdem berýi kerek. Alla Taǵaladan osy baqytsyzdyqtan saqtaýyn, aýyrǵan adamdarǵa shıpa berýin duǵa qylýymyz qajet. Alla qalasa, jaǵdaı ońalǵannan keıin juma namazyn qaıtadan meshitterimizde oqımyz» dedi Ýsmonhon Alımov.
Qyrǵyzstan
Búgin Qyrǵyzstan da koronavırýstyń aldyn alý maqsatynda meshitterde juma namazyn oqýǵa tyıym saldy. Bul jaıly «Radıo Azattyk» agenttigi habarlady. Jaǵdaıǵa baılanysty Qyrǵyzstan musylmandary dinı basqarmasynyń bas múftıi Maqsat qajy Toqtamysov arnaıy úndeý joldady. Bas múftı úndeýinde koronavırýs indetinen saqtaný maqsatynda musylman elderi jarııalaǵan pátýalardy negizge alǵanyn atap ótti. Qyrǵyztan múftıi de jamaǵatqa namazyn úılerinde oqýǵa keńes berdi. Sondaı-aq jurtshylyqty kóbirek duǵa qylýǵa shaqyrdy.
Tize bersek meshitte ýaqytsha namaz oqymaýǵa shaqyryp jatqan elder tizimi ulǵaıa beretin túri bar. Iran, Mysyr, Iordanııa, Palestına, Marokko, Malaızııa, Reseı... bul elderdiń bárinde juma namazy ázirshe oqylmaıdy. Shyny kerek, álemde koronavırýs indetiniń órshýi meshitterge, jalpy musylman qaýymyna úlken soqqy bolyp tıdi. Qasıetti meshitterde jamaǵattyń jınalmaı, bos qalǵany qandaı aýyr kórinis! Alaıda munyń bári bir sáttik qıyndyq qana. Alla Taǵala Quranda aıtqandaı, «Ár qıyndyqpen birge sózsiz jeńildik keledi» («Sharh» súresi, 5-aıat). Sol kúnge aman-esen jetýdi Jappar Iemiz násip etsin!
