TÁÝELSIZDIK TUǴYRY MYǴYM BOLǴAI!
Naýryzbaı qajy TAǴANULY,
QMDB Tóraǵasy, Bas múftı
«Táýelsiz el bolý ony jarııalaýmen nemese memlekettiń irgetasyn qalaýmen shektelmeıdi. Táýelsizdik úshin naǵyz kúres kúndelikti eńbekpen, úzdiksiz ári dáıekti eldik saıasatpen máńgi jalǵasady. Biz qýatty táýelsiz memleketimizben ǵana ult retinde jer betinde saqtalamyz. Osy aınymas aqıqatty berik ustanýymyz qajet. «Táýelsizdik bárinen qymbat!» degen bir aýyz sóz máńgi uranymyz bolýǵa tıis». Memleket basshysy Qasym-Jomart Kemeluly «Táýelsizdik bárinen qymbat!» maqalasynda osylaı atap ótken bolatyn.
Rasynda táýelsizdik qadiri jalań uranmen artpaıdy. Táýelsizdik áýeli Otanǵa degen súıispenshilikpen, naqty ispen, osy joldaǵy kúreskerlikpen nyǵaıady. Muqaǵalı Maqataev aqyn: «Ońaı sóz ǵoı «Otandy súıem» degen, Ne tyndyrdyń «basymdy ıemmenen?» dep jyrlaǵandaı, aıtýǵa ońaı bolǵan bul sózdi ispen dáleldeý, ony shynaıy nıetpen, júrekpen oryndaý basqa nárse.
Shyn máninde Otandy súıý ultshyldyq pen jershildikke, rýshyldyq pen bólinýge jatpaıdy. Bir kisi ardaqty paıǵambarymyz Muhammedten (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Ýa, Allanyń elshisi! Bir adam óziniń ultyn, qaýymyn jaqsy kórse, rýshyldyqqa jata ma?» dep suraıdy. Sonda Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Joq. Eger adam óziniń qaýymynyń zulymdyq etýine járdem berse, sonysy rýshyldyq...» dep jaýap bergen.
Óńirlerge barǵan saparymda jastarmen kezdesemin. Basqosý barysynda stýdentter tarapynan kóptegen suraqtar qoıylady. Sonda jas býyn ókilderi Otandy súıý degen sózdiń mánin suraıdy. Olarǵa: «Ár adam ózine qatysty jaýapkershilikti durys atqarsa sonda qoǵam baqytty bolady. Zamanynda Kofýtsıı: «Basshy – basshy, baǵynyshty – baǵynyshty, muǵalim – muǵalim, oqýshy – oqýshy, áke – áke, bala – bala bolyp qalýy tıis», – degen. Bul – árkim óz ornyn bilýi kerek degen sóz. Sol sekildi sizder, stýdentter – stýdent bolyp, jaqsy oqyp, oqyǵandy kóńilge toqyp, bilim men tárbıeni qatar alyp shyqsańyzdar – Otanǵa jasaǵan jaqsylyqtaryńyz osy bolmaq» dep aǵalyq keńesimdi beremin.
Islam dini ár nárseni jaqsy isteýdi buıyrady. Paıǵambyrymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) bir hadısinde: «Aqıqatynda Alla Taǵala árbir isti jetik jasaýdy paryz etti...» degen. Qoǵamnyń árbir múshesi ózine júktelgen mindetti kórkem túrde kemeline jetkize otyryp oryndasa elimizdiń bolashaǵy jarqyn bolmaq. Imam Náýáýı (Alla ony raqymyna alsyn) bylaı degen eken: «Alla Taǵala seniń árbir jaǵdaıyńdy kórip turady. Sondyqtan barlyq isińde jaqsylyq jasa. Árbir isiń tolyqqandy bolýy kerek».
Ár adam ózi isimen durys aınalyssa qoǵam jan-jaqty damıdy, táýelsizdik tuǵyry myǵym bola túspek. Qoly oqýdan, jumys isteýden, jaqsy ispen shuǵyldanýdan bosamaıtyn adam jamandyq oılýǵa ýaqyt tappaıdy. Bul rette túrki dalasynyń tól perzenti, kórnekti ǵulama, áýlıe babamyz Qoja Ahmet Iasaýıdiń: «Kitabyn úńilgen bala, eginin egýmen aınalysqan eginshi, qoly istegi tiginshi, as úıde tamaq pisirgen áıel jamandyq oılaýǵa ýaqyt tappaıdy» degen sózi baqytty otbasynyń, baqytty qoǵamnyń kórinisin aıqyndap turǵandaı.
Shyn máninde, táýelsizdik – barlyq ultqa buıyra bermeıtin baqyt, uly nyǵmet. Jer betinde mıllıon halqy bolsa da bir qarys jeri joq qanshama ult ómir súrip jatyr. Allaǵa shúkir, bizge derbes el bolý baqyty buıyrdy. Osy baqytty baıandy ete túsý árbir azamattyń asyl boryshy, myzǵymas mindeti bolýy tıis.
«Otan – ottan da ystyq» dep elin, jerin súıýge úndegen ata-babalarymyz aq bilektiń kúshimen, aq naızanyń ushymen urpaǵy úshin osynsha baıtaq dalamyzdy qorǵap qaldy. Biz meken etip otyrǵan halqymyzdyń ulanǵaıyr dalasynda ǵasyrlar boıy salt-dástúrimiz ben ádet-ǵurpymyz qalyptasyp, urpaqtan-urpaqqa saqtalyp keledi.
Shapsa tulpardyń tuıaǵy, ushsa suńqardyń qanaty talatyn osynaý keń dalada asyl dinimiz qanat jaıdy, rýhanı muralarymyz saqtalyp, ulttyq qundylyqtarymyz ben tereń tarıhymyz kúni búginge deıin jetti. Endeshe osyndaı baǵa jetpes baılyǵymyz – Otanymyzdy kelesi urpaqqa amanat etip qaldyrý jolynda árbirimiz yjdaǵatty, yqylasty bolýymyz qajet.
Endeshe alaýyzdyqqa jol bermeı, Otannyń tynyshtyǵyn, halqymyzdyń yntymaǵy men birligin tileıik. Qaıda júrsek te Otanymyzdy qorǵap, baǵalap júreıik. Ýaǵynda Ibrahım (oǵan Allanyń sálemi bolsyn) paıǵambar: «Ýa, Rabbym! Bul jerdi qaýipsiz, beıbit meken etkeısiń» («Baqara» súresi, 126-aıat) dep duǵa etken. Biz de Alla Taǵaladan Qazaq eli men jerin qaýipsiz, beıbit, berekeli meken etýin suraımyz. Táýelsizdigimiz baıandy bolǵaı. Ámın!
