Muharram jáne Safar aılarynda úılenýge bolmaıdy degen ras pa?

Assalamý aleıkým. Bir apaıdyń: «Safar aıynda úılenýge bolmaıdy eken, basqasy-basqa, dál bul aıda turmys qurmaımyn», – degenin estidim. Bul sóz qanshalyqty ras? Bekjanqyzy A.

Assalam aleıkým. Muharram aıynda úılený – mákrúh, al kerisinshe úılenbeý, neke qımaý – mustahab deıdi? Bizdiń ǵalymdar bul týraly ne deıdi? Naýryzhan Tóregeldi.

Ответ

Ýa aleıkým assalam. Alla Taǵala qasıetti Quran Kárimde úılený máselesine qatysty:

فَانكِحُوا مَا طَابَ لَكُم مِّنَ النِّسَاءِ

«Ózderińe jaqqan basqa áıelderge úılenińder»[1], – dep buıyrady.

Oǵan qosa, Paıǵambarymyz (s.ǵ.s):

يا معشر الشباب ، من استطاع منكم الباءة فليتزوج فإنه أغض للبصر ، وأحصن للفرج ، ومن لم يستطع فعليه بالصوم فإنه له وجاء

«Ýa, jastar qaýymy! Qaısy birińniń shamasy kelse, úılensin. Sebebi, ol kózge perde, áýretke qalqan. Al, qaısy birińniń shamasy kelmese, onda oraza ustasyn. Sebebi, ol oǵan qorǵan bolady»[2], – dep úılenýge shaqyrǵan. Bul aıat pen hadıstiń maǵynasyna toqtalǵan ǵalymdarymyz úılenýdiń úkiminiń mándúp[3] ekenin aıtqan.

Al, úılenýge tosqaýyl bolatyn aılar bar degen máselege kelsek, bul sózdiń sharıǵatymyzda negizi joq. Jáhılııa dáýirindegi arabtardyń safar aıyna qatysty pessımıstik senimderi bolǵan. Olar bul aı jamandyqqa toly, jaqsylyq ákelmeıdi dep yrym etken. Alaıda, Islam dini kelgennen keıin bul jańsaq senim joıyldy. Paıǵambarymyz (s.ǵ.s) óz hadısinde:

لا عدوى ولا طيرة ولا هامة ولا صفر

«Juǵý da[4],yrym etip ıek artý da[5],baıǵyz da[6], safar da joq[7]»[8], – dep, ózge qate senimderdi atap ótkenindeı, sapar aıy jamandyq ákeledi degen senimniń qate ekenin atap aıtqan. Endeshe, safar aıy jaman aı, onda úılenýge bolmaıdy degen túsiniktiń ıslamǵa esh qatysy joq. Bul sóz musylmannyń aıtatyn sózi emes.

Al, muharram aıyna keler bolsaq, bul aıda úılenýge bolmaıdy dep júrgen keı musylmandar bar. Alaıda, olardyń sózderine qulaq asýdyń qajeti joq. Sebebi, olardyń bul qasıetti aıda úılenýge bolmaıdy degen sózderine keltirgen dálelderi dálel retinde negizge alynbaıdy da. Óıtkeni olar da áýelgi jáhılııa kezindegi arabtar syndy pessımızmge urynǵan. Olardyń aıtýynsha, bul aıda «Kerbala» oqıǵasy oryn alyp, hazireti Hýseın (r.a) shahıd bolǵan. Ol – Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s) nemeresi. Biz daǵy olardyń[9] qýanyshyna qýanyp, qaıǵysyna qaıǵyrýymyz kerek deıdi. Sol úshin biz bul aıda úılenbeımiz, kerisinshe olardy joqtap, qaıǵy qushamyz deıdi.

Olardyń bul sózderi qate. Sharıǵat úkimderi Alladan keledi, bireýdiń qaıǵysy men tujyrymyna qurylmaıdy. Eger uly adamdardyń baqılyq bolǵany úshin sol aıda úılenýge bolmaıdy desek, Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s) Rabıǵýl-áýýál aıynda, Alı (r.a) Ramazanda, Fatıma anamyz Jýmadıl-ahırada, Hýseın (r.a) Muharram aıynda t.b. baqılyq bolǵan. Endeshe, bireýdiń qazasy úshin ekinshi bireýdi úılenýine eshqandaı kedergi bola almaıdy." degen sóılemdi "Endeshe, bireýdiń qazasy ekinshi bireýdiń úılenýine,onyń neke qııýyna eshqandaı kedergi bola almaıdy.

Aıbek Ábdiqadyr
Muslim.kz saıtynyń dinı sarapshysy