Juma kúnimen quttyqtaý bıdǵat pa?

Juma kúnimen quttyqtaý bıdǵat pa?

Ответ

Múmin-musylmandardyń bir-birine saýlyq, amandyq tilep, juma kúnimen quttyqtaýlary – mýbah, ıaǵnı ruqsat etilgen is.  Óıtkeni, juma kúnimen quttyqtaý sharıǵattyń jalpy maqsatyna týra keledi.

Alla Taǵala Quranda: «Adamdarǵa jaqsy sóz aıtyńdar», – dep buıyrǵan («Baqara» súresi, 83-aıat). Al Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Jaqsy sóz – sadaqa», – dep túsindirgen (Buharı, Múslım).

Juma kúnimen quttyqtaý – musylmandar arasynda ǵasyrlar boıy kele jatqan ádet. Buryn da olar bul kúnde qýanyshtarymen bólisken, bir-birine izgi tilek aıtyp, duǵa etken. Abdýlla ıbn Masǵud (Alla oǵan razy bolsyn): «Musylmandar jaqsy dep sanaǵan is, Alla Taǵala aldynda da jaqsy», – degen (Ahmad). 

Sonymen qatar adamzat tarıhyndaǵy ulyq, ári mańyzdy oqıǵalar juma kúnderi bolǵan. Bul jaıly Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Juma – kún shýaǵy shashylǵan kúnderdiń eń jaqsysy. Adam (oǵan Allanyń sálemi bolsyn) juma kúni jaratylǵan, juma kúni peıishke kirgen, juma kúni peıishten shyǵarylǵan. Qııamet kúni de juma kúni bolmaq», – dep habar beredi (Múslım).

Sondaı-aq juma kúni atqarylatyn ǵıbadattyń basqa kúnderdegiden saýaby kóbirek. Sondyqtan júreginde ımany bar musylman juma kúnniń qadir-qasıetin jaqsy biledi ári bul kúndi Jaratýshy Iemizdiń razylyǵyna kenelý úshin Jaratqannyń ámirine saı erekshe ótkizýge áreket etedi.

Hazreti Omar (Alla oǵan razy bolsyn): «Barlyq maqtaý Allaǵa tán! (Jaratýshy Iemiz) juma jáne arapa kúnderin biz – musylmandarǵa meıram etip berdi», – degen (Tabarı).

Demek, merekelerde quttyqtaý durys bolǵany sekildi juma kúni de tilek aıtyp, quttyqtaý quptalady. Sebebi joǵarydaǵy hadıs juma kúni de meıram ekenine dálel.

Bul kúndi qýanyshty kóńil-kúıde, hosh ıis seýip, ǵıbadatymyzdy oryndap, hal-jaǵdaı surasyp, izgi tilek aıtyp ótkizýimiz sharıǵatqa qaıshy emes. Juma kúnderi «kúnińiz berekeli ótsin», «juma múbárak bolsyn» dep aıtý da izgi tilekter qataryna kiredi. Alaıda quttyqtaý, tilek aıtý ár adamnyń óz erkindegi sharýa, ony ýájip nemese súnnet dep aıtpaımyz. Bul isti oryndamaǵan adamdy kúnáhar sanamaımyz.

Daıyndaǵan Hasan AMANQUL

muftyat.kz