Qyz ben jigit dos bola ala ma?
Jigit pen qyzdyń dos bolýyna bola ma?
Ответ
Islam bóten er men áıeldiń arasyndaǵy tyǵyz qarym-qatynasty quptamaıdy. Kúndelikti ómirde belgili bir qashyqtyq pen qarym-qatynas erejelerin saqtaýdy talap etedi. Er men áıel arasyndaǵy tyǵyz qarym-qatynas ártúrli zulymdyqtardyń, sondaı-aq zınaqorlyq sııaqty úlken kúnálardyń paıda bolýyna sebep bolýy múmkin. Óıtkeni, bógde áıel men er kisi ońashalanatyn bolsa, mindetti túrde aralaryna shaıtan kiredi. Ondaı kezde adam balasy nápsisine (shahýatyna) ıe bola almaı qalýy bek múmkin. Bulaı qyz ben ul balanyń jaqyn aralasýynyń sońy zınaǵa alyp barady. Sondyqtan Paıǵambarymyz bógde qyz ben ul balanyń ońasha qalýyna tyıym salǵan. Paıǵambarymyz múbárak hadısinde: «Er kisi men áıel ońasha qalmasyn, óıtkeni olardyń úshinshisi shaıtan bolady» - degen. (Termızı 2165.) Sol sııaqty Paıǵambarymyz bógde áıelge qol berýden de qaıtarǵan: «Sizderdiń bireýlerińiz bógde, ózine halal bolmaǵan áıeldiń qolyn ustaǵannan, basyna temir ıneni qadaǵany jaqsyraq» (Tabarı 20/212, 487.) Taǵy bir hadıste: Alla Elshisiniń jubaıy Aısha anamyzdan jetken hadıste Ol bylaı deıdi: «Allaǵa sert Paıǵambarymyz birde-bir bógde áıeldiń qolyn ustaǵan emes» (Buharı 6674, Músilim 3470, Termezı 3228, Ibn Májá 2866, Ahmad 23685.)
Tipti, úılenýge nıetti bolǵan qyzdyń ózimen kezdeskende de qyzdyń janynda mahramy bolýy tıis. Ári tek maǵrýf (jaqsy) sózder aıtylyp, ońasha qalýǵa bolmaıdy. Áıtpese, shaıtannyń toryna túsip qalýy múmkin.
Kórip turǵanymyzdaı, Islam kez-kelgen zulymdyq pen kúnáǵa tyıym salatyny sııaqty, oǵan ákelýi múmkin kez kelgen áreketke de tyıym salady. Osyǵan súıene otyryp, úılenbegen er men áıel jaqyn aralasýdan aýlaq bolýy kerek.
Sóz sońynda aqyn Abaı Qalshabektiń myna áńgimesin keltirsek deımiz:
«Ədebı kesh bolyp jatqan. Bir qyz maǵan:
— Qalaı oılaısyz qyz ben jigit dos bola ala ma?- dep suraq qoıdy.
— Joq. Dos bola almaıdy,- dep jaýap berdim. Tyńdarmandardyń arasynan bir jigit ornynan turdy da:
— Men sizben múlde kelispeımin. Meniń oıymsha, qyz ben jigit dos bola alady,- dedi.
— Jaraıdy. Saǵan bir suraq. Erteń úılendiń delik. Əıelińniń bir burynǵy dosy kelip, seniń əıelińmen kafege barǵysy keletinin aıtady. Sen ruqsat beresiń be? -dep suraq qoıdym. Əlgi jigit:
— Joq. Ruqsat bermeımin,- dedi. Jaýabyna senimdi.
—Nege ruqsat bermeısiń? Dosy ǵoı. Dostyqqa qarsysyń ba?- degenimde suraq qoıǵan jigit:
— Túsindim, túsindim,- dep kúlip jiberdi».
muslim.kz
