NAMAZ OQÝShYNYŃ ALDYN KESIP ÓTÝ KÚNÁ MA?

Suraq: Namaz oqyp jatqan adamdardyń aldynan ótý kúná ma?

Ответ

Namaz oqýshy aldynan bir adamnyń kesip ótýinen qaýiptense, aldyna sýtra[1] qoıýy – mustahap.

Sýtra uzyndyǵy jarty metr nemese odan da uzyn, al jýandyǵy saýsaqtan jińishke bolmaǵany jón. Aldynan kesip ótpeýi úshin qoıylǵan sýtraǵa jaqyn turýy – súnnet. Sýtrany týra aldyna emes, oń nemese sol jaǵyna qaraı qoıýy kerek. Qoıatyn esh nárse tabylmaǵan jaǵdaıda tiginen nemese jańa týǵan aıdyń kórinisine uqsatyp kóldeneń syzyq syzyp qoısa bolady[2].

Buǵan qatysty Ábý Hýraıradan (oǵan Alla razy bolsyn) jetken hadıste: «Senderdiń biriń namaz oqıtyn bolsa, bet aldyna bir nárse qoısyn, eger qadaıtyn taıaq bolmasa syzyq syzyp qoısyn. Osylaı etse, aldyn kesip ótkennen zııany bolmaıdy»[3],-degen.

Namazda turǵanda tynysh turý, artyq is-áreket jasamaý abzal bolǵandyqtan, namaz oqýshy aldynan kesip ótýshini toqtatpaýy – mustahap. Al toqtatýdy qalasa qolymen ıshara etedi nemese «Sýbhan Allah» sııaqty tasbıh aıtý arqyly toqtatýǵa bolady. Ekeýin birdeı qoldaný – mákrýh.

Sondaı-aq er adam aldynan ótýshi kesip ótýge jaqyn qalǵanda, jarııa oqylatyn namazdarda oqyp turǵan Quran aıattaryn daýystap oqý arqyly ótpeýine belgi berýine, al áıel adam qolymen ıshara etý nemese kókirek tusynda turǵan oń alaqanyn sol alaqanyna soǵý arqyly belgi berýine bolady.

Namaz oqyp turǵan adamnyń aldynan eshbir qajettiliksiz kesip ótýge tyıym salynǵan. Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Namaz oqýshynyń aldyn kesip ótken adam óziniń qanshalyqty kúná jasaǵandyǵyn bilgende, namaz oqýshynyń aldyn kesip ótkenshe, qyryq toqtap, kúte turǵany jaqsyraq bolar edi»[4],-degen. Hadısti rıýaıat etýshi: «Qyryqtan maqsat qyryq kún, qyryq aı ma, qyryq jyl ma ekendigin bilmedim» degen.

Qalaı desek te eshqandaı sebepsiz namaz oqýshynyń aldyn kesip ótý kúná bolady. Bul shaǵyn meshitterde jáne t.b shaǵyn oryndarda oqyǵan adamnyń aldynda sýtra bolmasa kesip ótýine qatysty. Al úlken meshitterde, ashyq dalada namaz oqýshy sájde ornyna qaraǵanda kózi jetpeıtin jerden aldynan ótetin bolsa, kúná bolmaıdy[5].

Imamnyń aldyna qoıylǵan sýtra jamaǵatqa jetedi. Imamǵa uıýshy óz aldyna jeke sýtra qoımaıdy.

Keıbir fıqh ǵalymdary namaz oqýshynyń aldynan bireý ótse, kúná kimge bolatynyn bólip kórsetken.

• Eger namaz oqýshy aldyna sýtra qoımaı jáne adamdar júretin jolda oqysa, basqa jol bolmaǵandyqtan onyń aldynan bir kisi májbúrli túrde kesip ótse, onda kúná namaz oqýshyǵa jazylady;
• Namaz oqýshy aldyna sýtra qoıyp oqysa, eshbir sebepsiz bireý sýtra men namaz oqýshynyń arasynan ótip ketse, aldyn kesýshi kináli bolady;
• Namaz oqýshy aldyna sýtra qoımaı oqysa, ótetin basqa jol bola tura onyń aldyn bir adam kesse, ekeýi de kináli bolady[6].

Al namaz oqýshynyń aldyn ıt, mysyq, adam, t.b. kesýmen namaz buzylmaıdy.       

Qoryta aıtqanda, namaz oqyǵanda aldynan adamdar ótedi degen oı bolsa, aldyna sýtra qoıýy kerek bolady jáne adamdardyń júrip-turýyna kedergi bolmaıtyn jerde oqýy kerek. Basqa adamdar da musylman baýyrynyń namazyna zııany tımeýin eskerip, aldyn kesip ótpegeni jón.

 QMDB Sharıǵat jáne pátýa bólimi

 

[1] Namaz oqyp turǵan adamnyń aldyna basqalardan qalqalap turý úshin qoıylatyn zat.

[2] Hashııatý át-Tahtaýı.

[3] Imam Ahmad rıýaıaty.

[4]  Imam Býharı rıýaıaty.

[5] «Ál-fátaýa ál-Tatarhanııa», 1/630.

[6]ál-Fıqhý ál-Ýadıh