ZIRATQA BARǴANDA NE ISTEÝGE BOLMAIDY?

Suraq: Sharıǵat boıynsha qabirdi zııarat jasaý ádebi qandaı? Zıratqa barǵanda ne isteýge bolmaıdy?

Ответ

Sharıǵat boıynsha qabirdi zııarat jasaý musylman úshin saýapty iske jatady. Zıratqa kirgen kisiniń "Iasın" súresin oqyp, saýabyn marqumdarǵa baǵyshtaýy – súnnet. Ol qabir ıelerine jeńildik beredi.

Al arnaıy zııarat maqsatymen barǵanda eger bilse "Fatıha" súresin, "Baqara" súresiniń alǵashqy 5 aıatyn, "Aıatúl kýrsıdi", "Múlk" súresin, "Tákásýr" súresin, "Yqylas", "Fálaq", "Nas" súrelerin nemese biletin súrelerdi oqyp, sońynda: "Ýa, Alla Taǵalam, osy oqyǵan qasıetti aıattardyń saýabyn (tegi, aty, ákesiniń esimi) degen pendeńe baǵyshtadym, qabyl ete gór" dep duǵa jasasa saýaby tıedi.

Oqylǵan Qurannyń saýabyn sondaı-aq Muhammed (s.ǵ.s) paıǵambarymyzǵa, barsha marqum bolǵan musylmandardyń rýhyna baǵyshtaǵan durys. Marqumnyń óz esimi men ákesiniń atyn aıtqan abzal. Zııarat jasaý kezinde turyp ta, otyryp ta duǵa etýge bolady. Qurandy oqyǵanda júzdi Qubylaǵa qaratyp,  durys ári saýatty oqý kerek. 

Sharıǵat boıynsha tyıym salynǵan amaldar da bar. Olar:

qabir basynda uıyqtamaý, dáret syndyrmaý, oınap-kúlmeý, ázildep-qyljaqtamaý;
zırat mańynda paıdasyz, bos sózder aıtpaý;
qabir basynda namaz oqymaý, qulshylyq jasamaý, ony aınalyp taýap etpeý;
qabirde jatqan kisige tabynbaý;
qabir basyndaǵy aǵashtardy syndyrmaý, shópti julmaý (tazalyq maqsatynda qýraǵan aǵashtardy kesýge, shóbin orýǵa bolady);
zırat ishinde ishimdik ishý, temeki shegý, nasybaı atý syndy jónsiz ister jasamaý;
Zırattaǵy keseneni meshitke aınaldyrmaý, onda qulshylyq jasamaý;
qabirlerdi sıpamaý, taýap jasap aınalmaý.
Zııarat jasaýdyń arnaıy ýaqyty joq. Aptanyń kez kelgen kúninde zııarat jasaýǵa ruqsat. Biraq dáret alyp barý qajet.

Sosyn qorymǵa kirgende barlyq qabir ıesine Alladan raqym tilep sálem berilýge tıis.

"Ýa, mýmınder men musylmandardan bolǵan qaýym! Alla bizden buryn dúnıe salǵandarǵa jáne bizden keıin baqılyq bolatyndarǵa raqym etsin! Alladan ózime de, sizderge de esendik tileımin! ", - dep sálem bergen jón.

Áıelderdiń zııarat jasaýyna qatysty birneshe shart bar. Olar:

qabir zııaraty nıetimen shyqqanda, sándenbeý, ıis sý sebinbeý;
sharıǵat talaptaryna saı (uzyn etek, uzyn jeń, oramal taǵý) kıiný;
qabir basynda ustamdylyq tanytý, daýys shyǵaryp jylamaý, orynsyz sóılemeý, daýys kótermeý;
zııarat barysynda bógde er azamattarmen aralasyp júrmeý, ádep saqtaý;
qabirdi zııarat etý úshin kúıeýiniń ruqsatyn alý (turmys qurǵan áıelder úshin).

Aıta keteıik, "Zırat jáne zııarat mádenıeti" qujaty Qazaqstanda zırattardy turǵyzýdyń ári olardy zııarat etýdiń úrdisin bir izge keltirip, ózindik mádenıetin qalyptastyrý maqsatynda ázirlengen  bolatyn. Al ondaǵy sharttar Islam dini men ata-babalarymyzdyń ozyq dástúrlerine negizdelgen.

QMDB Sharıǵat jáne pátýa bólimi