ENERGETIKALYQ SÝSYNDARDYŃ ÚKIMI

ENERGETIKALYQ SÝSYNDARDYŃ ÚKIMI QALAI?

Ответ

Energetıkalyq sýsyn – quramynda kofeın, qant, psıhostımýlıatorlyq zattar qospalary (mateın, gýarana, jenshen, shóp syǵyndylary, tsıklamat, saharın, sýkraloza) bar, ortalyq júıke júıesine stımýlıator retinde áreket etetin psıhıkalyq jáne fızıkalyq adamdardyń densaýlyǵyna áser etetin táýeldilikti týdyratyn gazdalǵan alkogolsiz nemese alkogoli az sýsyn[1].

Energetıkalyq sýsyndar alkogolsiz jáne alkogoldi dep ekige bólinedi:

1. Alkogoldi Energetıkalyq sýsyndar. Energetıkalyq sýsyndardyń quramynda alkogol az mólsherde bolsa da ony ishýge tyıym salynady. Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn):

مَا أَسْكَرَ كَثِيرُهُ، فَقَلِيلُهُ حَرَامٌ

«Mas etetin nárseniń azy da, kóbi de – haram»[2], – dep aıtqan.

2. Alkogolsiz Energetıkalyq sýsyndar. Kez kelgen sýsynnyń quramynda alkogol, zııandy zattar, haram, nájis nárseler bolmasa ony qoldanýǵa ruqsat etiledi. Al quramynda adam balasynyń densaýlyǵyna zııan beretin zattar bolsa (alkogol, qaýipti zattar, haram, nájis t.b.) qoldanýǵa tyıym salynady. Alla Taǵala qasıetti Quranda:

وَلا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ

«Ózderińdi óz qoldaryńmen qurdymǵa ketirmeńder ...»[3], – degen.

Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn):

لَا ضَرَرَ وَلَا ضِرَارَ

«Ózińe de, ózgege de zııan keltirýge bolmaıdy»[4], – dep eskertken.

Energetıkalyq sýsyndardy jıi qoldaný aǵzaǵa (júrekke, júıke júıesine, qan qysymynyń joǵarylaýyna, qant dıabetine, semizdikke, aıaq-qoldyń diriline, t.s.s.) qaýipti ekeni medıtsına turǵysynan naqtylanǵan[5]. Sondyqtan musylman adamǵa mundaı sýsyndardan aýlaq bolǵany durys.

 

Sheshim:

1. Sýsynnyń quramynda sharıǵatta tyıym salynǵan nárseler bolmasa, ony qoldanýǵa ruqsat.
2. Alkogoldy Energetıkalyq sýsyndardy ishý – haram.
3. Energetıkalyq sýsyndardy jıi qoldanýdyń aǵzaǵa qaýipti ekeni medıtsına turǵysynan naqtylanǵan bolsa, ony qoldanýǵa tyıym salynady.

 

[1] https://legalacts.egov.kz/application/downloadconceptfile?id=14720104

[2] Imam Ahmad, Ibn Májá, Termızı rıýaıaty.

[3] «Baqara» súresi, 195-aıat.

[4] Ibn Májá rıýaıaty.

[5] Gunja N., Brown J.A. Energy drinks: health risks and toxicity. Med. J. Aust. 2012; 196:46-9. DOI: 10.5694/ MJA11.10838

 

 

Автор: Қожанов Қасым