Ákeniń aram tabysyn balasy paıdalansa, kúná bola ma?

Ássálámýǵaleıkým! Balıǵat jasyna tolmaǵan nemese óziniń aqsha tabýǵa múmkindigi joq balalar ata-anasynyń bergen aqshasyn jumsaıdy. Al, sol ata-anasynyń tabatyn aqshasy halal jolmen tabylmaǵan bolsa (mysaly, para alý, araq-sharap satý, t.b.), ne isteý kerek? Ol aqshaǵa alynǵan tamaqty balalarynyń jeýiniń, bergen aqshasyn jumsaýynyń úkimi qandaı bolady? Balanyń óz ata-anasynyń bergen aqshasynyń halal-haramdyǵyn bilip-bilmeýi úkimdi ózgertedi me? Anyq haram ekendigin bilgen jaǵdaıda ne isteıdi? Osy másele, tek kúıeýi ǵana tabys tabatyn áıel adam úshin qalaı bolady? Shynar

Ответ

Ýaǵaleıkým assálám! Qadirmendi Shynar, Jaratýshy Iemiz Quran Kárimde: «...Analardy azyq-túlikpen, kıim-keshekpen qamtamasyz etý ákeniń moınyna júktelgen...»[1], - dep buıyrady. Osy aıatqa qaraǵanda, otbasynyń nápaqasyn qamtamasyz etý ákege mindet. Áıel kisi úıdiń otyn tutatyp, balalardy baǵyp-qaǵýmen kúni ótetindikten, kóbine otaǵasynyń qolyna qaraýǵa májbúr. Dál sol sekildi ózin-ózi qamtamasyz etetin jasqa jetpegen balalary da ákesiniń tapqan dúnıesimen kúneltedi. Sol sebepten, alda-jalda otaǵasynyń tapqan tabysy adaldan bolmaı jatsa, áıeli men balalarynyń odan paıdalanýlary kúná emes. Kúná - haram tabys ákelgen ákege bolmaq. Bul jaıynda Hanafı ǵalymdary bylaı degen:

Kúıeýiniń taza emes tabysymen alynǵan azyq-túlikti jep-ishý, kıim-keshekti kııý áıel úshin kúná emes. Kúná - (haram tabys sońynda júrgen) kúıeýine bolmaq[2].    

---

[1] Baqara súresi, 233-aıat.
[2] Ibn Ǵabıdın, Raddýl Mýhtar: Kıtabýl Hazr ýál Ibaha, Bábýl Istıbra ýá ǵaırıh. 9/554 bet.