Sebepsiz sájde jasaýǵa bola ma?
Salam aleıkým. Sońǵy kezderi keı adamdardy baıqaımyn, ásirese, sportshylar, bir nárse bolsa, sájde etedi de qaıta turyp ary qaraı júgirip kete beredi. Mysalǵa «Lıverpýl» oıynshysy Mýhammed Salah gol salǵan saıyn sájde jasaıdy. UFC jekpe-jeginiń juldyzy daǵystandyq Habıb Nýrmagamedov ta qarsylasyn tize búktirisimen osylaı jasaıdy. Bizdiń óz sportshylarymyzdyń da keıbiri osylaı jasap júr. Bul ózi durys is pa?
Ответ
Ýa aleıkým salam!
Hanafı mázhabynyń úlken ǵalymy Ibn Abıdın «Raddýl-Mýhtar» atty eńbeginde bul suraqqa qatysty: «Alaıda, ol namazdan keıin jasalsa, mákrúh[1] bolady» deı kele, mundaǵy «ol» degen esimdik sózi jalpy sájdege qatysty aıtylǵan deıdi.
Sondaı-aq, ǵalym osy eńbeginde Zahıdıdiń: «Eger jasap jatqan sájdesi esh sebepsiz bolsa, onda ol «qýrba»[2] da, mákrúh (jaǵymsyz amal) te bolmaıdy. Tek keı bilimsiz adamdar súnnet nemese ýájip eken dep oılap qalýy múmkin bolǵany úshin namazdan soń birden sájde jasaý – mákrúh bolady. Jalpy, asyly ruqsat bolǵan barlyq nárse qate túsinikke esik ashatyn bolsa, úkimi mákrúhke aýysady», – degen sózin keltiredi.
Artynsha sózin túıip: «Toqeterisi – sebepsiz jasalǵan sájde mákrúh emes. Alaıda, keı bilimsiz adamdar súnnet eken dep oılap qalatyndaı jaǵdaı týdyrsa, onda ol mákrúh bolady. Mysalǵa, keı adamdardyń namazdan keıin birden jasaıtyn sájdeleri osyǵan kiredi. Men ózim de útir namazynan keıin únemi osylaı sájde jasaıtyn adamdy jolyqtyrdym. Ol óz isin súnnet dep bilip, ol amalynyń tizbegi bar dep júripti. Keıinnen neniń ne ekenin baıandap bergennen soń álgi isin jasamaıtyn boldy»[3].
Al, álgi sportshylar jeńiske jetip, qaqpaǵa gol salǵany úshin jasaǵan sájdeleri shúkir sájdesi bolyp tabylady. Qandaı da bir qýanyshty jaǵdaıda shúkirshilik jasaýmen qatar, shúkir sájdesin jasaý da – dinimizde bar nárse.
Osy aıtylǵandarǵa súıene otyryp, sájde shúkirlik, ǵıbadat syndy belgili bir sebep úshin bolsa da nemese esh sebepsiz bolsa da, jalpy sájde jasaýda turǵan esh ábestik joq ekenin aıta alamyz. Nazar aýdaratyn jalǵyz nárse, ol – eshqandaı qate túsinik týdyrmaýy kerek. Eń durysyn Alla biledi!
Aıbek Ábdiqadyr
Muslim.kz saıtynyń dinı sarapshysy
[1] Jaǵymsyz, unamsyz, súnnetke qaıshy nárse.
[2] Alla Taǵalaǵa jaqyndaı maqsatynda jasalǵan nárseler.
[3] Raddýl-Mýhtar (2/120) kitabynan.
