QAZAQSTANDA QANDAI DÁRI-DÁRMEKTI TEGIN ALÝǴA BOLADY?

Elimizde mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý (MÁMS) sheńberinde birqatar dárilik preparattardy tegin alýǵa múmkindik bar. Tegin dáriler azamattardyń naqty sanattaryna, onyń ishinde balalarǵa, zeınetkerlerge, júkti áıelderge, qandaı da bir sozylmaly dertke shaldyqqan naýqastarǵa jáne áleýmettik osal toptarǵa beriledi. Dárilik preparattar tizimi únemi jańartylyp, Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń baqylaýynda bolady.

Balalarǵa arnalǵan tegin dáriler

Balalarǵa dáriler ár jasqa baılanysty jáne aýrý túrlerine qaraı beriledi.

Aýrýlar qataryna tynys alý, júrek-qan tamyrlary júıesi aýrýlary, ınfektsııalyq jáne vırýstyq aýrýlar kiredi.

Mysaly, JRVI (jedel respıratorlyq-vırýstyq ınfektsııa), bronhıt, astma, pnevmonııa kezinde antıbıotıkter, vırýsqa qarsy jáne tynys alý joldaryna arnalǵan dáriler tegin beriledi.

• Joǵarǵy tynys joldarynyń jedel respıratorlyq ınfektsııalary (ıbýprofen, paratsetamol);
• Tómengi tynys joldarynyń jedel respıratorlyq ınfektsııalary (ıbýprofen, amoksıtsıllın, salbýtamol);
• Pnevmonııa (tsefýroksım, amoksıtsıllın, ıbýprofen);
• Zár shyǵarý joldarynyń ınfektsııalary (amoksıtsıllın jáne klavýlan qyshqyly, sýlfametoksazol, nıtrofýrantoın);
• Teri ınfektsııalary (ıbýprofen, tsefýroksım, paratsetamol);
• Krapıvnıtsa jáne Erıtema (prednızolon, tsetırızın);
• Temir tapshylyǵy anemııasy (temir sýlfaty);
• Gelmıntozdar (albendazol, levamızol);
• Protozoılar týdyratyn aýrýlar (metronıdazol);
• Sheshek (atsıklovır, paratsetamol);
• Gerpes vırýsynan týyndaǵan ınfektsııalar (valatsıklovır, paratsetamol).

Júktilerge jáne bosanǵan áıelderge

Júkti jáne bosanǵan áıelderge ana men balanyń densaýlyǵyn qorǵaýǵa baǵyttalǵan preparattar tegin beriledi.

Bul vıtamınder men mıneraldar, temir preparattary, folıı qyshqyly, qan azdyqqa (anemııaǵa) qarsy dáriler, sondaı-aq belgili bir jaǵdaılarda antıbıotıkter, aýyrsynýdy basatyn dáriler jáne ınfektsııaǵa qarsy preparattar.

Sozylmaly jáne áleýmettik mańyzy bar aýrýlary bar azamattarǵa

Arnaıy áleýmettik mańyzy bar aýrýlar úshin tegin dári-dármek beriledi. Olardyń qataryna:

• Qant dıabeti
• Arterııalyq gıpertenzııa (joǵary qan qysymy)
• Týberkýlez
• Onkologııalyq aýrýlar
• Epılepsııa

Psıhıkalyq buzylystar jáne minez-qulyq buzylystary

Osy aýrýlarǵa arnalǵan dárilerdi dıspanserlik esepte turǵan azamattar tegin alady. Mysaly, qant dıabetimen aýyratyndarǵa ınsýlın, qan qysymyn tómendetetin preparattar arterııalyq gıpertenzııamen aýyratyndarǵa, al Epılepsııamen aýyratyndarǵa arnaıy antıkonvýlsanttar tegin beriledi.

Áleýmettik osal toptary úshin

Qazaqstanda memleket áleýmettik jaǵdaıy tómen toptarǵa, onyń ishinde múgedektigi bar adamdarǵa, zeınetkerlerge jáne jumyssyzdar qataryna kiretin azamattarǵa tegin dári-dármekter beredi.

Olar sozylmaly aýrýlary bar bolsa, medıtsınalyq tekserýlerden ótip, dıspanserlik esepke alynǵannan keıin tıisti dári-dármekterdi tegin ala alady.

Balalar jáne jasóspirimderdegi erekshe jaǵdaılar

Balalarǵa arnalǵan tegin dáriler qataryna allergııaǵa qarsy dáriler, tynys alý júıesin qoldaýǵa arnalǵan preparattar, sondaı-aq ımmýnıtetti qoldaýǵa arnalǵan arnaıy vıtamınder men mıneraldar jatady.

Balalardaǵy psıhıkalyq jáne nevrologııalyq aýrýlardy emdeýge arnalǵan psıhotropty jáne antıkonvýlsant dáriler de arnaıy kórsetkishter boıynsha tegin beriledi.

COVID-19 jáne vırýstyq aýrýlar boıynsha preparattar

Koronavırýstyq ınfektsııanyń jeńil túrlerin emdeý úshin arnaıy preparattar tegin beriledi. Bul antıbıotıkter, antıkoagýlıanttar jáne vıtamınder kesheni.

Tumaý maýsymynda ımmýnıtetti kúsheıtý jáne vırýstarmen kúresý úshin belgili bir dáriler de tegin usynylady.

Tegin dári-dármek tizimin alý tásilderi

Eń aldymen, azamattar tegin dári-dármek alý úshin jergilikti emhanalarǵa baryp, tıisti medıtsınalyq tekserýden ótýi kerek.

Aýrý dıagnozy qoıylǵannan keıin emhana dárigeri patsıentti dıspanserlik esepke alady, sodan keıin retseptilik dári-dármekter tegin beriledi.

Qant dıabeti

• Metformın, glıklazıd, glımepırıd, lınaglıptın, repaglınıd, vıldaglıptın;
• Lıraglýtıd, dýlaglýtıd, dapaglıflozın, kanaglıflozın, Empaglıflozın;
• Insýlın lızpro, ınsýlın aspart, ınsýlın glýlızın;
• Adamnyń erıtin ınsýlıni, adamnyń ızofan-ınsýlıni, adamnyń eki fazaly ınsýlıni;
• Ortasha uzaqtyqtaǵy ınsýlınmen biriktirilgen eki fazaly ınsýlın lızpro;
• Ortasha uzaqtyqtaǵy ınsýlınmen biriktirilgen eki fazaly ınsýlın aspart;
• Insýlın glargın, ınsýlın detemır, ınsýlın deglýdek;
• Glıýkagon (lıofılızat) eritkishpen jıyntyqta.

Medıtsınalyq buıymdar:

• Belgilengen bir rettik ınsýlın shprıtsteri;
• Shprıts-qalamǵa arnalǵan ıneler;
• Zárdegi keton denelerin anyqtaýǵa arnalǵan test-jolaqtary;
• Qandaǵy glıýkozany anyqtaýǵa arnalǵan test-jolaqtary (ıntensıvti terapııa kezinde);
• Insýlın pompalary (18 jasqa deıingi patsıentter úshin);
• Insýlın pompalaryna arnalǵan ınfýzııalyq jınaqtar (18 jasqa deıingi patsıentter úshin);
• Insýlın pompalaryna arnalǵan rezervýarlar (18 jasqa deıingi patsıentter úshin).

Joǵary qan qysymy (arterııalyq gıpertenzııa)

• Enalaprıl
• Lızınoprıl
• Atenolol
• Amlodıpın
• Bısoprolol

Júrek-qan tamyrlary aýrýlary

• Atorvastatın (holesterındi tómendetý úshin)
• Aspırın (júrekke qarsy profılaktıka úshin)
• Karvedılol
• Lovastatın

Onkologııalyq aýrýlar

• Tsıklofosfamıd
• Tamoksıfen (sút bezi qaterli isigi úshin)
• Metotreksat
• Doksorýbıtsın

Týberkýlez

• Izonıazıd
• Rıfampıtsın
• Pırazınamıd
• Etambýtol
• Streptomıtsın

Psıhıkalyq buzylystar jáne Epılepsııa

• Karbamazepın
• Lamotrıdjın
• Valproat natrııi
• Hlorpromazın
• Amıtrıptılın (depressııaǵa qarsy)

Sozylmaly obstrýktıvti ókpe aýrýlary (SOÓA) jáne demikpe

• Salbýtamol (ıngalıator)
• Býdesonıd (ıngalıator)
• Teofıllın
• Ipratropıı bromıd

Infektsııalyq aýrýlarǵa arnalǵan antıbıotıkter

• Amoksıtsıllın
• Tseftrıakson
• Azıtromıtsın
• Tsıprofloksatsın

Temir tapshylyǵy anemııasy

• Ferrým Lek
• Sorbıfer Dýrýles
• Ferlatým

COVID-19 jáne maýsymdyq vırýsqa qarsy preparattar

• Azıtromıtsın (COVID-19 belgileri úshin)
• Vıtamınder men mıneraldar (ımmýndyq júıeni qoldaý úshin)
• Deksametazon (aýrýdyń aýyr túrleri úshin)

Naýqastar ózderiniń dıspanserlik esepte turǵanyna jáne dıagnozdaryna qaraı jergilikti emhana dárigerinen dárilerdi tegin alý múmkindigin naqtylaı alady.