Janýarlardy azaptaý jaıly sharıǵat ne deıdi?

Assalamý aleıkým! Feısbýkte qasqyrdyń bóltirigin qorlap óltirip jatqan beınerolık júr. Munan aldyn da, janýarlarǵa qatysty osy syndy jantúrshigerlik áreketter jarııalanǵan bolatyn. Sharıǵat mundaı aıýandyqqa ne deıdi?

Ответ

Ýa aleıkým assalam!

Kez kelgen janýardy eshbir sebepsiz, ádeıi óltirýge tyıym salynady. Mundaı áreket – haram. Janýardy qınaǵan nemese óltirgen adam bul kúnási úshin Alladan keshirim surap, táýbe etýge mindetti. Janýardy óltirýge sebep: jyrtqysh ań, qutyrǵan mal sııaqty adamnyń ómirine nemese mal-múlkine qaýpi tóndirýin aıtýǵa bolady.

Máselen, hadıste: «Bes jaǵymsyz janýar ıhram jáne ıhram emes kezde de óltirile beredi. Olar: jylan, ala qarǵa, tyshqan, qutyrǵan ıt jáne batpyraýyq»[1], – delingen. Bul adamǵa qaýipti janýarlar ekeni baıqalyp tur.

Al endi, Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.): «Qaısybir adam eshbir aqysyz qusty nemese odan joǵary bir janýardy óltirse, ol úshin Alla aldynda suralady», – dedi. Adamdar: «Ýa, Alla elshisi! Onyń aqysy ne?» – dep surady. Paıǵambar (s.ǵ.s.): «Baýyzdap etin jeý, basyn julyp laqtyryp ketý emes», –dep aıtqan[2].

Bul hadıstegi ádeıi jáne sebepsiz óltirý jaıly qatań eskertý eti jelinetin jáne jelinbeıtin janýarlarǵa túgel qatysy bar.

Ánas (r.a.) rıýaıat etken hadıste: «Alla elshisi (s.ǵ.s.) janýarlardy qorlaýǵa tyıym saldy»[3], – delingen.

Sondaı-aq, Ibn Abbas (r.a.): «Jany bar nárseni nysanaǵa almańdar», –degen rıýaıat jetkizgen.

Imam Naýaýı bylaı deıdi: «Ǵalymdar: Janýarlardy qorlaý – tiri janýardy atý jáne sol sııaqty jolmen óltirý..., – degen». Bul – haram etý turǵysynan jasalǵan tyıym. Sondyqtan da Ibn Omar (r.a.) rıýaıat etken hadıste munyń barlyǵynan soń: «... Muny istegen adamdy Alla laǵynet etsin», – delingen.

Qoryta aıtqanda, janýar ekesh janýardy qorlaý jáne azaptaý – úzildi-kesildi haram áreket. Bul zulymdyq ataýynyń bir túrine jatady. Mundaı áreketke barǵan adam kúnási úshin Alla Taǵalaǵa táýbe etip, keshirim suraýy lázim.

Rýslan Kambarov