Imamǵa uıyǵan adamnyń «Fatıhany» oqýy kerek pe?
Assalamý aleıkým!
Bes ýaqyt namazda, meıli daýystap oqıtyn nemese ishteı oqıtyn bolsa da, uıýshynyń «Fatıhany» oqýy shart pa? «Fatıha oqylmasa, namaz durys emes» degen maǵynada hadıs bar dep estidim.
Ответ
Ýa aleıkým assalam!
Malıkı, Shafıǵı jáne Hanbalı mázhabtarynda «Fatıhany» oqý – ýájip. Oǵan Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s.) «Kitapty ashýshyny (Fatıha) oqymaǵan adamnyń namazy – namaz emes» degen sózin negiz etedi.
Malıkı jáne Hanbalı mázhabtarynda daýystap oqıtyn namazdarda uıýshy múlde qyraǵat etpeıdi. «Fatıhany» da, qosymsha súreni de. Al, Shafıǵı mázhabynda daýystap oqıtyn namazda qosymsha súre oqymaǵanmen, «Fatıha» oqylady.
Al, Hanafı mazhaby boıynsha, ımamǵa uıýshy adam qyraǵat jasamaıdy. Oǵan tómendegi aıat-hadıster dálel:
1. Quran Kárimnen: «Allanyń rahmetine bólený úshin, Quran oqylǵanda qulaq qoıyp, únsiz tyńdańdar[1]». Imam Ahmet: «Barlyq ǵalymdar biraýyzdan bul aıat namazǵa qatysty degen», – deıdi. Aıat qyraǵatqa qulaq salyp, únsiz tyńdaýǵa ámir etýde. Demek, daýystap jáne ishteı oqylatyn barlyq namazda uıýshy únsiz tynyshtyq saqtaýy tıis;
2. Hadısten: «Imam oǵan uıý úshin qoıylady. Ol tákbir aıtsa, tákbir aıtyńdar. Eger qyraǵat etse, únsizdik saqtańdar[2]»;
3. Hadısten: «Paıǵambar (s.ǵ.s.) besin namazyn oqydy. Bir kisi onyń artynda turyp: «Sabbıh ısma Robbıká Álá» súresin oqı bastady. Namaz bitken soń: «Qaısyń qyraǵat ettińder?» – dep surady. Álgi adam turyp: «Men», – dedi. Sonda Paıǵambar (s.ǵ.s.): «Senderdiń biriń menimen tartysyp tur eken dep oıladym[3]», – degen eken. Bul qatań tıymdy bildiredi[4].
4. Qııastan. Eger ımamǵa uıýshyǵa qyraǵat jasaý ýájip bolsa, keshigip jamaǵatqa qosylǵanǵa (masbýq) da mindet bolar edi. Al, bul sharıǵatta kórsetilmegen[5].
Hanafı mazhaby boıynsha, joǵarydaǵy aıat-hadısterdi negizge ala otyryp, ımamǵa uıýshy qyraǵat etpeıdi.
Rýslan Kambarov
[1] «Aǵraf» súresi, 204-aıat.
[2] Mýslım.
[3] Buharı, Mýslım.
[4] Ý.Zýhaılı, Islam fıqh Entsıklopedııasy, 1-tom, 692-bet.
[5] Ý.Zýhaılı, Islam fıqh Entsıklopedııasy, 1-tom, 692-bet.
