Kitap ıelerimen musylmandardyń qarym-qatynasy qandaı bolýy kerek?
Assalamý aleıkým! Kitap ıeleri ıahýdı jáne nasaralarmen musylmannyń qarym-qatynasy jaıly sharıǵatta ne aıtylǵan. Bul jóninde Quran jáne hadıste derekter bar ma?
Ответ
Ýa aleıkým assalam!
Islam – keń sharıǵatty din. Ózińizge belgili, bizdiń dinimizde jalpy barsha adamdarmen, onyń ishinde kitap ıelerimen de erekshe jaqsy qarym-qatynasta bolýǵa shaqyrady. Bir ǵana eskerer shart – kitap ıeleri musylmandarǵa odaqtas jáne seriktes el bolyp, qarsy is-áreket jasamaǵan jaǵdaıda. Bul baılanys sharıǵatta – ádildik, jaqsylyq jáne eshkimge jamandyq jasamaý negizine quralady. Quran Kárimde «Alla din turǵysynda sendermen soǵyspaǵandarǵa jáne jurttaryńnan qýyp shyǵarmaǵandarǵa jaqsylyq jasaýlaryńa jáne olarǵa ádildik etýlerińe tyıym salmaıdy. Shyn máninde, Alla ádildik etýshilerdi jaqsy kóredi»[1] degen aıat bar.
Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.): «Kimde-kim bir mýǵahıdke[2] zulymdyq etse, aqysyn bermeı qoısa, shamasy kelmeıtin sharýa mindettese, qalaýynsyz bir zatyn alyp qoısa, qııamet kúni onyń (mýǵahıdtiń) qorǵaýshysy men bolamyn»[3], – deıdi. Hadıs musylman elinde ómir súretin kitap ıeleriniń quqyǵyn tolyǵymen baıandap tur.
Sonymen birge, kitap ıelerimen ómirdegi barlyq derlik qarym-qatynas túrlerine ruqsat bar. Olardyń araq-sharap jáne dońyz eti aralaspaǵan taǵamy men sýsyny – musylmandarǵa adal. Quran Kárimde: «... Sondaı-aq, Kitap berilgenderdiń taǵamy (baýyzdaǵan maly) sender úshin ruqsat etilgen...»[4], – degen anyq aıat bar.
Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) zamanynda Madına qalasynda musylmandarmen birge kitap ıeleri de tatý-tátti, beıbit ómir súrdi. Iahýdı áıeldiń Paıǵambarymyzdy (s.ǵ.s.) qonaq shaqyrýy, naýqas ıahýdı jigittiń kóńilin surap barýy, Najran nasaralyq meshitte qarsy alyp, sonda qonaq etýi – osy sózimizdiń eń úlgili kórsetkishi. Bul úrdis halıfalar zamanynda da óz jalǵasyn tapty. Oǵan eń jaqsy mysaldyń biri – Omar bın Hattab (r.a.) halıfanyń Qudys qalasy nasaralaryna bergen kepildik haty. Nasaralardyń ómirine, mal-múlkine, shirkeýlerine jáne basqa dúnıelerine qaýipsizdik kepildigi berilgen bul hat tarıhta «Omar kepildigi» atymen qalǵan.
Rýslan Kambarov
Автор: Muslim.kz порталы
