1-sáýirde ótirik aıtyp, aldaý kúná ma?
Assalamý aleıkým! 1-sáýirdi «Aldaý kúni» dep, kóptegen adamdar bir-birin aldap, ótirik aıtyp jatady. Osy rette suraıyn degenim, sharıǵatymyzda ótirik aıtyp, aldaǵan kúná ma?
Ответ
Ýaǵaleıkýmassalam!
Jalpy, ótirik aıtý – qaı jerde bolmasyn, qashan bolmasyn dinimizde tyıym salynǵan haram amal. Sondyqtan 1-sáýir kúnin «Aldaý kúni» dep ataýdyń ózi durys emes. Quddy bir ýaqytty kúná jasaýǵa arnap qoıǵandaı. Múldem aqylǵa qonymsyz, sharıǵatymyzǵa túbegeıli qaıshy amal. Biz musylman retinde bul syrttan kelgen teris úrdiske eliktemeýimiz kerek. Musylman adam kúnáǵa kúnin arnamaıdy. Saýapqa, ıgi iske arnaıdy. Ótirik aıtýdyń túbi jamandyq pen sátsizdikke uryndyrady. Ótirik aıtatyn adamdy Alla Taǵala óz ortasynda syısyz, abyroısyz etip qoıady. Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) ótirik aıtý eń jaman sıpattardan ekenine baılanysty, onyń kúná ekenine qatysty birneshe hadısterimen qatań eskertýler jasaǵan. Sol hadısteriniń birinde Alla Elshisi (s.ǵ.s.):
قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: “إن الصدق يهدي إلى البر، وإن البر يهدي إلى الجنة، وإن الرجل ليصدق حتى يكتب عند الله صديقاً، وإن الكذب يهدي إلى الفجور، وإن الفجور يهدي إلى النار وإن الرجل ليكذب حتى يكتب عند الله كذاباً”
«Rasynda, shyn sóıleý jaqsylyqqa jetkizedi, jaqsylyq jənnatqa jetkizedi. Eger de bir kisi shyn sóıleýge daǵdylansa, ol Allanyń aldynda shynshyldardan bolyp jazylady. Rasynda, ótirik sóıleý jamandyqqa jeteleıdi, jamandyqtyń túbi tozaqqa jetkizedi. Eger de bir kisi ótirik aıtýǵa daǵdylynsa, ol Alla aldynda ótirikshilerden bolyp jazylady»[1], – dedi.
Qaljyńdap ázilmen ótirik aıtý da jaqsy emes. Sebebi, pende osyndaı ótirigine daǵdylanyp qalýy múmkin. Nátıjesinde qalypty ómirinde de, keıbir ýaqyttarda ótirik aıtatyn, aldap-arbaıtyn amaldarǵa baryp qalmaýyna kepil joq. Qazaq aıtpaqshy, «Aýrý qalsa da ádet qalmaıdy».
Ardaqty Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.) óziniń taǵy bir hadısinde: «Ázildep bolsa da ótirikti aıtpaǵan pendege jánnattyń ortasynan úıi bolatyndyǵyna kepildik beremin»[2], – dep, bizderdi tek shyn sóıleýge shaqyrǵany da mańyzdy.
