Dárette «bısmıllá» aıtý shart pa?

Assalamý aleıkým! Dáret alý barysynda «bısmıllá» aıtý qandaı amalǵa jatady. Dáret durys bolýy úshin «bısmıllahır Rahmanır Rahım» dep aıtý shart pa?

Ответ

Ýa aleıkým assalam!

Ábý Hýraıra (r.a.) rıýaıat etken hadıste: «Dáreti joqtyń – namazy joq, al Alla atyn aıtpaǵannyń – dáreti joq[1]», – delingen. Sondaı-aq, Ábý Saǵıd (r.a.) jetkizgen hadıste de: «Alla esimin aıtpaǵannyń dáreti joq[2]», – dep aıtylǵan. Osy hadıster negizinde, Hanbalı mazhabynda dárette «bısmıllá» dep aıtý shart.

Al, hanafı mazhaby boıynsha dárette «bısmıllá» aıtý – súnnet. Buǵan negiz retinde, Álı bın Iahııa bın Hallad (r.a.) rıýaıat etken hadıs keltiriledi. Atalmysh hadıste namazyn durys oqı almaǵan kisige Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.): «Namazǵa tursań, Alla ámir etkendeı etip dáret al[3]»,-deıdi. Al, Qurandaǵy dáret alýǵa qatysty aıatta «bısmıllá» kórsetilmegen.

Joǵarydaǵy hadıstiń ózine keletin bolsaq, «bısmıllá» aıtpaý dárettiń durystyǵyna kedergi emes, kemel bolmaýyna sebep retinde aıtylýda. Óıtkeni, osy maǵynalas hadıste: «Meshitke kórshi adamnyń tek meshitte namazy durys[4]», – delingen. Bul meshitke kórshi turatyn adamnyń meshitte namaz oqýy abzal ekendigin kórsetedi.

Demek, dáretti «bısmıllámen» bastaý – súnnet. Onyń abzaldyǵy jaıynda: «Kimde-kim dáret alǵanda Allanyń esimin aıtsa, denesi tutastaı tazarady. Al, dáret alǵanda Alla esimin aıtpasa, tek jýǵan dene múshesi ǵana tazarady[5]», – degen hadıs bar.

Rýslan Kambarov

[1] Ábý Daýd, Hakım
[2] Ibn Maja, Baıhaqı
[3] Ábý Daýd, Tırmızı, Ibn Maja, Nasaı
[4] Daraqutnı, Hakım, Baıhaqı
[5] Daraqutnı