«Дұғам қабыл болсын» десеңіз...

Араб тіліндегі «дуъаа» сөзінің мағынасы «сұрау», «жалбарыну» дегенге келеді. Аллаға дұға ету деген сөз Оған жалбарынып, әр нәрсенің қайырлысын сұрау дегенді білдіреді. Басқа бір адамға дұға ету ол адамға жақсылық тілеу дегенге саяды. Демек, дұға пенденің Раббысынан жалбарынып сұрауын білдіреді.

Осы тұста айта кететін бір жайт, жасаған дұғасы қабыл болуы үшін әр мұсылман дұғаның әдептері мен шарттарын, қабыл болу ықтималдығы жоғары уақыттар мен қабыл болуын тосатын кедергілер жайлы хабардар болғаны дұрыс.

Дұғаның әдептері

1. Аллаға мадақпен бастап, Пайғамбарға ﷺ салауат айтумен аяқтау керек.

2. Дұғаны кеңшілік кезінде де, қиындық кезінде де қылу.

3. Жанұясына не мал-мүлкіне, балаларына немесе өзіне қарсы дұға қылмауы тиіс.

4. Дұғаны ақырын дауыспен қылу.

5. Дұға қылғанда Аллаға қатты жалбарыну.

6. Дұғаны қайта-қайта қылу.

7. Құбылаға қарап дұға қылу.

8. Дұға қылғанда қолды жоғары көтеру.

9. Дұға қылардан бұрын дәрет алу.

10. Дұға қылғанда Алла Тағаладан қорқып жылау.

11. Басқа біреуге дұға қылса бірінші өзінен бастау.

12. Тәубе ету және хақсыз істегендерін қайтару.

13. Өзімен бірге ата-анасына да дұға қылу.

14. Өзімен бірге иман келтірген ерлер мен әйелдерге де дұға қылу.

Дұғаның қабыл болуының басты уақыттары 

1. Қадір түні.

2. Парыз намаздарының соңы.

3. Түннің соңғы бөлігі.

4. Азан мен қамат арасында.

5. Парыз намаздарына азан айтылғанда.

6. Намазға қамат айтылғанда.

7. Жаңбыр жауғанда.

9. Жұма күнінің бір сағаты.

10. Зәмзәм суын ізгі ниетпен ішкен кезде.

11. Сәждеде жатқанда.

12. Түн уағында ұйқыдан тұрып, қылған дұға.

13. Жүніс пайғамбардың дұғасымен тілесе:  

لَا إِلَهَ إِلا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ

Оқылуы: Лә илаһә илла әнтә, субханака, инни кунту минә-ззалимин»

Мағынасы: "Сенен басқа ешбір тәңір жоқ! Сен - пәксін. Шын мәнінде мен өз-өзіне зұлымдық жасағандардан болдым"

14. Басқа бәле-қаза төнгенде.

15. Дәрет алғаннан кейін.

16. Арафа күні.

17. Рамазан айында.

18. Мұсылмандар жиналып Алланы зікір еткен кезде.

19. Әтеш шақырғанда.

20. Зул-хижжа айының алғашқы онкүндігінде.

Дұғаның қабыл болуының ең үлкен, ең маңызды шарттары төмендегідей:

Бірінші шарт: Ықылас-ынта. Ол – дұға мен оған амалды барлық күмән туғызатын нәрселерден таза орындау, барлық істі бір Аллаға тапсыру

Екінші шарт: Ұдайылық. Бұл – тек дұғаның ғана емес, ғибадат түрлерінің барлығының да шарты.

Үшінші шарт: Алла тағалаға шын сенім мен дұғаның қабыл болуына анық илану.

Төртінші шарт: дұғаны жүректен шығару, Раббыдан қорқу, Алланың алдындағы мол сауаптан үміт етіп, жазаларынан жасқану.

Бесінші шарт: дұғаны нық шешіммен, ыждағаттылықпен, байсалдылықпен тілеу. Мұсылман Раббысына тілеу тілегенде айнымас нық шешіммен, ынты-шынтысымен беріліп дұға қылуы керек. 

Дұғаның қабыл болуына кедергі келтіретін нәрселер төмендегідей:

Бірінші кедергі: харамға бой алдыру, хараммен жеу, ішу, кию.

Екінші кедергі: дұғаның тез қабыл болуына деген шыдамсыздық танытып, ақырында дұғаны тастап қою.

Үшінші кедергі: асылық және тыйым салынған істерге бой ұру. Дұғаның қабыл болуына тыйым салынған шектерді бұзып, күнәларға бару кедергі болуы мүмкін.

Төртінші кедергі: Алла Тағаланың міндеттеген парыздарын орындамау. Құлшылық істерін орындаудың дұғаның қабыл болуының бір себебі десек, керісінше, мұсылманға міндеттелінген парыздарды орындамау да дұғаның қабыл болуына кедергі болып есептеледі.

Бесінші кедергі: Күнә-қателікте болу не туыстық байланыстарын үзу.

Алтыншы кедергі: Дұғаның қабыл болуы Алланың хикметімен кешігуі ықтимал. Бұл туралы бір хадисте айтылған.

Мұсылманның күнделікті айтып жүретін дұғалары

اَللَّهُمَّ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ». رَوَاهُ البُخَارِيُّ وَمُسْلِمٌ.

Оқылуы: «Аллааһуммә, Раббәнәә әәтинә фид-дуния хәсәнәтәу-уа фил-аахирати хәсәнәтәу-уа қинаа ъәзәәбән-наар».

Мағынасы: «Уа, Алла! Раббымыз! Бізге дүниеде де жақсылық бер, ақыретте де жақсылық бер және тозақ азабынан сақта!». Бұхари мен Мүслім риуаят еткен.

2- «اَللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ النَّارِ وَعَذَابِ النَّارِ، وَفِتْنَةِ القَبْرِ، وَعَذَابِ القَبْرِ، وَشَرِّ فِتْنَةِ الغِنَى، وَشَرِّ فِتْنَةِ الفَقْرِ، اَللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ فِتْنَةِ المَسِيحِ الدَّجَّالِ، اَللَّهُمَّ اغْسِلْ قَلْبِي بِمَاءِ الثَّلْجِ وَالبَرَدِ، وَنَقِّ قَلْبِي مِنَ الخَطَايَا كَمَا نَقَّيْتَ الثَّوْبَ الأَبْيَضَ مِنَ الدَّنَسِ، وَبَاعِدْ بَيْنِي وَبَيْنَ خَطَايَايَ كَمَا بَاعَدْتَ بَيْنَ المَشْرِقِ وَالمَغْرِبِ، اَللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْكَسَلِ وَالْمَأْثَمِ وَالْمَغْرَمِ». رَوَاهُ البُخَارِيُّ وَمُسْلِمٌ.

Оқылуы: «Аллааһуммә инни әъуузу бикә мин фитнәтин-наар уа ъәзәәбин-наар уа фитнәтил-қабри, уа шәрри фитнәтил-ғина, уа шәрри фитнәтил-фақри. Аллааһуммә инни әъуузу бикә мин шәрри фитнәтил-мәсиихид-дәджжаал. Аллааһуммағсил қалбии бимәәис-сәлджи уал-барад, уа наққи қалбии минәл-хатаайа кәмәә наққайтәс-сәубәл-әбйада минәд-дәнәс, уа бәәъид бәйнии уа бәйнә хатаайайа кәмәә бәәъәдтә бәйнәл-машриқи уал-мағриб. Аллааһуммә иннии әъуузу бикә минәл-кәсәли уал-мәсәми уал-мағрами».

Мағынасы: «Уа, Алла! Шын мәнінде мен Өзіңмен тозақ сынағынан, тозақ азабынан, қабір сынағынан, қабір азабынан, байлықтың ауыр сынағынан, кедейліктің ауыр сынағынан сақтанамын. Уа, Алла! Шындығында мен Өзіңмен Мәсіх Дажалдың ауыр сынағынан сақтанамын. Уа, Алла! Жүрегімді қармен және суықпен жуғайсың. Жүрегімді күнә-қателіктерден аппақ киімді кірден тазартқандай тазартқайсың. Күнә-қателіктерім мен менің арамды шығыс пен батыстың арасындай ара-қашықтыққа алыстатқайсың. Уа, Алла! Шындығында мен Өзіңмен жалқаулықтан, күнәдан, зиянға ұшыраудан сақтанамын». Бұхари мен Мүслім риуаят еткен.

3 - «اَللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ العَجْزِ وَالكَسَلِ، وَالجُبْنِ وَالهَرَمِ وَالبُخْلِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ القَبْرِ، وَمِنْ فِتْنَةِ المَحْيَا وَالمَمَاتِ». رَوَاهُ البُخَارِيُّ وَمُسْلِمٌ.

Оқылуы: «Аллааһуммә иннии әъуузу бикә минәл-ъаджзи уал-кәсәли уал-джубни уал-һарами, уал-бухли уа әъуузу бикә мин ъәзәәбил-қабри, уа мин фитнәтил-махйа уал-мәмәәт».

Мағынасы: «Уа, Алла! Шындығында мен Өзіңмен дәрменсіздіктен және жалқаулықтан, қорқақтықтан, кәріліктен, сараңдықтан сақтанамын.  Сондай-ақ Өзіңмен қабір азабынан және тіршілік пен өлімнің сынақтарынан сақтанамын». Бұхари мен Мүслім риуаят еткен.

4 - «اَللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ جَهْدِ البَلَاءِ، وَدَرَكِ الشَّقَاءِ، وَسُوءِ القَضَاءِ، وَشَمَاتَةِ الأَعْدَاءِ». رَوَاهُ البُخَارِيُّ وَمُسْلِمٌ.

Оқылуы: «Аллааһуммә иннии әъуузу бикә мин джәһдил-бәләә, уа дәрәкиш-шақаа уа суу’ил-қада, уа шәмәәтәтил-әъдәә».

Мағынасы: «Уа, Алла! Шындығында мен Өзіңмен бәленің меңдеп алуынан, бақытсыздықтың жетуінен, тағдырдың жаманынан, дұшпандардың табасынан сақтанамын». Бұхари мен Мүслім риуаят еткен. 

Дұғамыз неге қабыл болмайды?

Бір ауылда дұғасы екі етілмей қабыл болатын бір адам бар екен. Дұғалары қабыл болмайтын бір топ адам әлгі адамның алдынан шығып, мұның сыры мен жай-жапсарын сұрайды. Дұғасы қабыл болатын адам бір топ адамнан: «Дәл қазір сендер танымайтын бір адам келіп қарызға ақша сұраса берер ме едіңдер?» - деп сұрайды.

Олар бірауыздан:

– Танымайтын адамға қалай қарыз береміз, - дейді.

Жарайды, егер мен сұрасам берер ме едіңдер? - деп тағы сұрақтың астына алады. Сен сұрасаң, әрине, береміз, - дейді. Олардан не үшін беретіндіктерінің себебін сұрағанда, былай жауап қайырады:

– Біз сені жақсы танимыз. Сен сөзіңде тұрасың, өтірік айтпайсың, шыншылсың. Сен әрдайым жақсылық істейсің, - дейді. Сонда әлгі адам:

Міне, Алла тағала да дәл солай. Өзін жақсы танитын, өзіне берік сенетін, әрдайым Оны еске алатын, құлдық міндетін қолынан келгенше дұрыс атқаратын адамдардың дұғасын қабыл етеді, - деген екен.