ОЙ МАРЖАНДАРЫ
Бір елдің бақытты, бақытсыздығы – білімді ұрпағының болу, болмауында.
***
Жаман досың болғанша, жақсы кітабың болсын.
***
Адам – сенімімен биік, пенделігімен аласа.
***
Үмітің үлкен болса, үрейің кіші болады,
Жүрегің күдікшіл болса, жүрісің мандымайды.
***
Серке сенімсіз болса қой адасқақ,
Жүрек таза болмаса ой адасқақ.
***
Күле сәлем бергеннің бәрі дос емес,
Күңірене сын айтқанның бәрі жау емес.
***
Өзгеге пайда тигізу қолыңнан келмесе де, зиянды іс істей көрме.
***
Биік болсаң, аласаға кешіріммен қара,
Аласа болсаң, биікке құрмет ете біл.
***
Адалдық арымайды, арамдық жарымайды.
***
Білімді адамнан сайтанда қорқады.
***
Тар жерде тапқан ақыл, кең жердегі кемелді ойдан артық.
***
Саясат өзгереді, заң да өзгереді,
Алайда адамның адамдығы мәңгі өзгермеуі тиіс.
***
Заманның құлы болма, заңғар еліңнің ұлы бол.
***
Өзін халқына арнап, ел үшін адал еңбек еткен жанды ерте ме, кеш пе халқы да ардақтайтын болады.
***
Өзге тілді қанша көп білсең, сонша жақсы,
Өз тіліңді қанша білмесең, сонша қасірет.
***
Алдыңа ас келгенде қанағатты ұмытпа,
Басыңа бақ қонғанда жамағатты ұмытпа.
***
Көкірегіңе даналықтың ұрығын сепсең, жемісін ұрпағың жейді.
***
Аз ақшаны аялап ұстасаң, көпке жетеді,
Көп ақшаны шашып ұстасаң, азға да жетпейді.
***
Қыс қарсыз болса, жаздағы егініңді ойла,
Жаз жауынсыз болса, қыстағы шөбіңді ойла.
***
Еңбекке жүгірген жанның еншісін Алла береді.
***
Өзім қуанамын десең, өзгені қуандыра біл.
***
Батылдық пен сенім – жеңістің баспалдағы.
***
Ақылды адам ажал аузында да ақылды.
***
Жауыңды тез жерлеуді ойлама, оның досыңа айналуын ойла.
***
Бақытсыздықтың бастауы – ақиқатты мойындамаудан басталады.
***
Адал терің көп төгілсе, алал асың көп болады.
***
Нан жегенде егіншіні еске ал,
Ет жегенде малшыны еске ал.
***
Бүгін өлердей тойып, ертеңінде аш жүретін адам – адамнан көрі хайуанға көбірек ұқсайды.
***
Еңбекті емшек еткен бала уызға жарып өседі.
***
Ашу – ақылдың тонаушысы,
Ақыл – адамдықтың қорғаушысы.
***
Ұят – иманның ұясы.
***
Жастың жанына, кәрінің ақылына үйір бол.
***
Өз ұлтын сүймеген адамнан отаншылдық шықпайды.
***
Ұяты күшті адам ұрлықтан аулақ болады,
Намысы күшті адам құлдықтан аулақ болады.
***
Ізгілік үшін шаршағанның ұйқысы тыныш болады,
Байлық үшін шаршағанның басы даусыз болмайды.
***
Бүгін үшін бір ойласаң, ертең үшін екі ойла.
***
Таңның сұлу дидарында тәңірдің жылуы бар.
***
Мешітке жақын отырғанның иманы көбейеді,
Дүкенге жақын отырғанның тиыны азаяды.
***
Қарттың көңілін ауыртпа, баратын жері жақын,
Көршінің көңілін ауыртпа, қонатын жері жақын.
***
Табаныңда бүр болса, тақияңда гүл болады.
***
Ұсақшыл болсаң ұтыласың,
Кең пейіл болсаң құтыласың.
***
Керісті терсең, кеселің көбейеді,
Ұрысқақ болсаң ұятың азаяды.
***
Сұрақты жаратқан Алла шешуін де жаратқан.
***
Досты байлығына қарап емес, адал жүрегіне қарап таңда.
***
Серігің сенімді болса, өкінішің аз болады.
***
Аппақ жұмыртқадан қап-қара балапан туады,
Данадан да ақымақ бала туады.
***
Өзгелерге ор қазу туралы ойлағаннан гөрі, өзің шығатын жотаны ізде.
***
Балаңды патшалыққа үйретсең құл болмайды.
***
Ащы тердің жемісі тәтті болады,
Артық ұйқының азабы ащы болады.
***
Өмірді өзіңдей сүй,
Өзіңді өмірдей сүй.
***
Жүрегінде шындық шырылдап жатпағаннан шыңға шығар талант шықпайды.
***
Ағайын екен деп араныңды аша берме,
Қайыршы екен деп қазаныңды төңкере берме.
***
Сенімі жоқ адам селге аққан салынды.
***
Өмір – тәтті, өлім – ащы.
***
Жауыңның алдында шалқая білсең де ерлік,
Досыңның алдында еңкейе білсең де ерлік.
***
Сөз аузыңнан шыққанша ғана сенікі, ал аузыңнан шыққан соң оған ие бола алмай қаласың.
***
Жылмаңдаған түлкі алдап тынғысы келеді,
Жымыраңдаған жолбарыс жалмап тынғысы келеді.
***
Жаманды жеңдім деп өзіңді данышпан санама,
Байталдан озды деп атыңды тұлпар санама.
***
Білімсіз, ақылсыз, надан адамдармен дос болғаның – тесік қайыққа отырып алыс сапарға шыққаның.
***
Ауыр еңбектің азабы ұмытылады, жемісі қалады,
Қанды ұрыстың қазасы ұмытылады, жеңісі қалады.
***
Махабаттың ыстығына бөленген адам өмірдің суығына тоңбайды.
***
Өтіріктің өлімі жақын,
Шындықтың шыңы биік.
***
Заңына құрмет етпеген елдің залымы көбейеді,
Ұлыларын ұлықтаған елдің ғалымы көбейеді.
***
Иманды жанның ерлігі еңселі, білгені білікті болады.
***
Мектепте ұстазың, мешітте имамың білімсіз болса құдайдың ұрғаны.
***
Ақылды ұл ата тегін сұрағыш келеді,
Ақылсыз ұл көршінің баласында кеткен кегін сұрағыш келеді.
***
Жер беті – күллі адамзаттың ортақ отаны.
***
Кесір сөзді адамға кедейшілік пен кесапат үйір.
***
Көзінің алдын ғана ойлайтын адамның көрі жақын болады,
Көптің қамын ойлайтын адамның төрі жақын болады.
***
Өзі туралы айтылған ғайбатты естігенде сабыр сақтап, желп етпеу – ер жігіттің сабаздығы.
***
Тау қанша биік болғанмен аспанның астында,
Өзен қанша асау болғанмен жердің бетінде.
***
Қаламыңның жорға болғаны – қара арғымағыңның жорға болғаны.
***
Орынсыз қызғаныш – етегіңе ілінген от, дер кезінде өшіріп тастамасаң өртеніп кетесің.
***
Қарғанып сөйлегеннің қарығы ашылмайды.
***
Көңілің көктем болса, өмірің жаз болады,
Айдының ашық болса аққу мен қаз қонады.
***
Сатқындық – сені уақыттық пәледен құтқарғанымен, уақыттың жазасынан құтқара алмайды.
***
Арманың биік болмайынша адымың ашылмайды,
Арың таза болмайынша қарығың ашылмайды.
Жәди Шәкенұлының
«Арманшыл бала» кітабынан