ABAIDYŃ ÓLEŃINEN BIR ShÝMAǴYN OQYP, ASTARYNA ÚŃILIP, TALDAI BILSEK...

01 jeltoqsan 2025 251 0
Оqý rejımi

Qalyń elim, qazaǵym, qaıran jurtym,

Ustarasyz aýzyńa tústi murtyń.

Jaqsy menen jamandy aıyrmadyń,

Biri qan, biri maı bop endi eki urtyń.

Qazaqtyń uly oıshyly, bas aqyny Abaı osy óleń jolynda "murt" týraly toqtalady,  musylman adam syrtymen de ishimen de kórikti bolýy kerek.

Ár sózine qatty mán beretin sóz zergeri Abaı "murtty" bekerge tilge alǵan joq, murt qoıýdyń óz ádebi, tártibi bar. Murtty aýyzǵa qaraı sáleńdetip ósirý jaman ádet. Murtty aýyzǵa jetkizbeı, astyńǵy jaǵyn jaqsylap qyryp, bet álpetine, qasynyń uzyn-qysqa, jýan-jińishkeligine sáıkestire ádemi, jarasymdy etip qoıyp, óte taza ustady, aýyzǵa tússe ol mákýrh, aýyz aınalasy ashyq turatyn, kerek bolsa tumaý tıgende aǵyp ketsin dep murt ortasyn az ashyp qoıatyn bolǵan. Dáret alǵanda murt-saqaldyń túbine sý tımese dáret tolyq bolmaıtyny jaqsy bilgen, sondyqtan da murtty qatty qalyń ári qatty uzyn ósirmeıtin. Musylmanshylyqtyń jartysy tazalyq.

"Jaqsy menen jamandy aıyrmadyń,

Biri qan, biri maı bop endi eki urtyń"

Osy eki jol jalpy óleńniń ózegi sanalady. Onda aqyn- saldaryn aldymen, sebebin artynan jazǵan. Nege aqyn qan men maıdy eki urtqa saldy, aýyzǵa salatyn basqa nárse joq pa?  Talqanǵa-aq, qaqaldyra salar edi ǵoı. Jaqsy men jamandy aıyrmaýdyń basty sebebi, adal men aramdy aıyrmaýda ekenin osy "qan men maı" arqyly óte tamasha jetkizgen. Qan aram, ony aýyzǵa salýǵa bolmaıdy. Baýyzdaý qan denege tıse dáretti buzady. Al maı tolyǵymen adal. Áıtse, alystan shalyp, keń pishetin dana aqyn, sony meńzep, adal men aramǵa mán birmeseń, istiń bári bos deıdi. Sol kezden bastap sende jaqsy men jamandy aıyrý qabileti joǵalady degendi qadap aıtady.

Adam ne jese sol, qandaı maldyń etin jese soǵan bara-bara uqsaıdy. Adam bir gramm aram as jese qyryq kún boıy isi ónbeıdi, namazy, duǵasy qabyl bolmaıdy. Búginde adal men aram qatty aralasyp ketken, sondyqtan da barynsha sergektikpen, talǵampazdyqpen adal as jeýge tyryssaq ózimiz úshin paıdaly. Ǵalamtordan "E-qospalaryn" daǵy halal jáne haramnyń tizimin shyǵaryp alyp, as bólmesine japsyryp qoısa urpaq taza ósedi. Sondyqtan Abaı bar kúnányń basy sol qan men maıda dep topshylaıdy. Tipti, qazaq erkek qoıdy kóp jesek, erkek bala kóp bolady dep urǵashy toqtysyn maldyń analyq basyn kóbeıtýge qaldyryp, erkegin jegen eken.

AMAN BOLAIYQ!

Jeliden...

Pіkіrler Kіrý