AQAÝSYZ AQIDA, SELKEÝSIZ SENIM
Atamyz Adam ǵ.s-nan bastap elshilerdiń kenjesi[1], adamzattyń ardaqtysy, álemderge rahmet[2], áz elshi Muhammed Mustafa s.ǵ.s -ǵe deıin, kelip ketken túgel elshilerdiń aıtyp shaqyrǵan senim negizderi aına-qatesiz, esh ózgerissiz bip-birdeı bolyp tabylady. Bári de Allahty tanytyp, jaqsylardy eskertý, jamandardy qorqytýmen qatar[3], ámirlerin qaltqysyz jetkizip úmbetteriniń eki dúnıe baqytyna bólenýlerin qalap, ańsap sol jolda bar ǵumyrlaryn sarp etti. Allahtyń sálemi men ıgiligi Ol kisilerge bolsyn!
Al, sol elshilerdiń úmbetteriniń buralańǵa salyp bura tartqan, pendelik tezimen týra tartqan, az aqylymen irgeli negizderdi ózgeriske ushyratqan, Sámáýı kitaptardyń túpnusqadan ábden aýytqyp ketken, Jaratýshy Halıqti jaratylǵan mahlýqqa uqsatyp jebireıler Ǵuzáır Allahtyń uly dese, hrıstıandar Isa Allahtyń balasy[ 4] dedi. Al múshrıkter bolsa perishteler Allahtyń qyzdary [5] dedi.
Jebireıler Allahty sarań boldy [6] dep sókse, hrıstıandar óte alys bir Qudaı senimine jol tartty.
Jaratýshy ıemiz jer betindegisi men astyndaǵysyn alty kúnde jaratyp, «jetinshi kúni» kókke ıstáýá etti [7] degendi jebireıler alty kún jumys jasap, jetinshi kúni sharshap demaldy dep aıdy aspannan biraq shyǵardy.
Ibranı tildegi ıstáýá sózin olar solaı túsingen, sol boıynsha Jaratýshyny jaratylysqa uqsatyp adasa bastaǵan.
Jebireıler ózderine kelgen elshilerdi óltirgen [8].
Jebireıler men hrıstıandar «Biz Allahtyń uldary jáńe eń súıiktilerimiz» [9] depte bósti.
Jebireıler, hrıtsıandardyń eshbir súıener negizi joq dese, hrıstıandarda jebireılerdiń de súıener negizi joq [10] dep salǵylasty.
Hrıstıandar, jebireıler Isany óltirmek boldy dese, jebireıler biz óltirdik dep bósip daý-damaı bóliný odan ári órshidi [11].
Jebireıler Isany darǵa astyq desti.
Jebireıler hahandaryn6 hrıstıandar poptaryn táńir tuta bastady[12].
Hrıstıandar Isa darǵa asylǵannan soń qaıta tirilip ketti degen senim ustandy.
Bul aıtyp otyrǵan qaýymdar Allahtan ózderine elshi, nábı kelgender bolatyn. Iaǵnı kitap túsirilgen qaýymdardyń sıqy.
Bul jerde biz elshi, nábı kitap túspegen qaýymdardy tilge tıek etpedik.
Senim osynshalyqty shaıqalyp ketkende sharıǵat pen adamgershiliktiń qaı deńgeıge barǵany aıtpaı-aq belgili ǵoı.
Qyldaı-qysqasy aqıda sheńberinen shyǵyp adasý etek alyp, keń taraǵan sátte sońǵy elshi, paıǵambarlardyń móri Muhammádýl-ámınniń rısáláti bastaldy. Iaǵnı nábı hám elshi bolyp elshilik mindeti 40 jasynda Hıra úńgirinde Jábireıl ǵs arqyly júkteldi.
Mekkede 13 jyl, Medınada 10 jyl Islam negizderin tolyq qalap 63 jasynda Haqqa qaýyshty.
Qoshtasý qajylyǵnda sońǵy «qutpasyn» oqyp, sol jerdegi sańlaq sahabalardyń kýálik sózderin estip «Kýá bol, Rabbym!» - dep Álemderdiń Rabbysyna jalbardy.
Artyna ádil halıfalaryn tastady. Olarǵa Allah razy bolsyn, Islamdy qyzǵyshtaı qorǵap keıingilerge jetkizdi. Tábıǵýn men átbá-tábıǵınder din negizderin Quran men Súnnet jáne sahabalardyń kózqarasyna negizdeı otyryp júıege saldy. Ony biz «mázhab» dep ataımyz. Demek «mázhab» degenimiz bázbireýlerdiń kókip júrgenindeı bıdǵat emes, kerisinshe Quran, súnnettiń qaımaǵy bolyp sanalady.
Kimde-kim «Mázhab» ustanbaımyn dese nemese ózim Quran aıattary jáne sahıh hadıstermen qulshylyǵymdy júzege asyra beremin dese, ońbaı adasqany. Naǵyz búlikshiniń ózi bolady.
Aqaýsyz aqıda, selkeýsiz senim degenimiz – is-árekette 4 mázhabtyń birin ustanýmen bolady. Al senim máselesinde Matýrýdı men Áshǵarıdiń negizderiniń birinde bolýy qajet.
Quran men Súnnet jáne sahabalardyń sara jolynyń tolyq jıyntyǵy – ol daýsyz 4 mázhab bolyp tabylady. Sondyqtan tórt mázhabtyń bireýin ustanǵan jan naǵyz Quran men Súnnetke saı amal etýshi bolyp sanalady. Al men súnnetpen amal etýshimin dep qur keýde soqqandar, súnnettiń bireýine amal etkenimen ekinshisin qaldyryp qana qoımaı, eleýsiz eskerýsiz qaldyryp qoıady. Osy olqylyqqa urynbaý úshin mázhabtyń bireýin musylman balasy ustanǵany jón.
Rabbym, elshilerge sansyz salaýat, sahalarǵa óz razylyǵyńdy hám mázhab ımamdaryna raqymyńdy, barsha musylmanǵa meıirimińdi tóge gór!
SILTEMELER:
[1] Ahzab súresi 40 – aıat.
[2] Ánbııa súresi 105 – aıat.
[3] Máıdá súresi 19 – aıat. T.b kóptegen aıatta keledi.
[4] Táýbe súresi 30 – aıat.
[5] Nısa súresi
[6] Máıdá súresi 64 – aıat.
[7] Máıdá súresi 38 – aıat.
[8] Baqara súresi 61 – aıat tb.lar
[9] Máıdá súresi 18 – aıat.
[10] Baqara súresi 113 – aıat.
[11] Nısa súresi 157 – aıat.
[12] Táýbe súresi 31 – aıat.
Berikbaı GERMANULY
