AT QOIý DÁSTÚRIMIZ ASYL EDI…
Osy kúni náresteniń azan shaqyryp atyn qoıarda kóp jaǵdaıda trendke qaraıtyn boldy. Sol tustaǵy qandaı esimder sánde bolsa, japatarmaǵaı solaı ataıdy. Buryn áýlettiń jasy úlkenderine qaraıtyn. Olar sábı dúnıege kelmes buryn ǵaıyptan aıan alyp, toǵyz aı sol perzenttiń kelýin kútetin. Odan qaldy otbasyndaǵy atalmaı ketken, umytylyp bara jatqan óz babalarynyń esimin eske alyp, dúnıe esigin ashqan sábıdi solaı ataıtyn. Balaǵa aýyr bolmasyn dep «bek», «jan», taǵy basqa jurnaq qosatyn.
Ultymyzdyń arda týǵan tulǵalarynyń esimimen de ataý ábes emes-ti. Al qazirgi ata-analardyń talǵamyn túsinbedik. Balalaryn «Bıll-Klınton», «Aıtýǵan Astana Elızabet», «Aqmonshak Montserrat», «Allah-Berdi», «Iasır-Arafat», «Ulbaqytkelsin», «Tátti-Arý» dep ataýdy aıyp kórmeıdi eken. «Taraz», «Saýran», «Saıran», «Oral», «Túrkistan», «Otyrar», «Syǵanaq» esimderi de qulaqqa oǵash estiledi. Múmkin buryn da kezdesetin Saıran men Oral sııaqty, Túrkistan men Otyrarǵa da qulaǵymyz úırener. Tek bala óse kele namystanbasa boldy da. «Mádenıet», «Óner», «Bilim», «Dostyq», «Órkenıet», «Tarıh», «Shabyt» esimdi balaqandardyń ósip kele jatqanyn kórip, osy atty tańdaǵandardyń kisi esimin qoıýdaǵy mádenıetiniń asa joǵary emes ekendeı.
Muny qoıshy, qazir týǵan balany adamzattyń asyl tájiniń jáne onyń áýleti men sahabalarynyń esimi kósh bastap tur. Bul rette myna oqıǵany eske salaıyq. Shyn aty Kassıýs Marsellýs Kleıdiń «Muhammed Álı» ataýy ataqty boksshynyń ıslam dinin qabyldaýymen tańdalǵan deıdi. Boksshy Los-Andjelestegi «Juldyzdar alleıasyna» Muhammed Álı aty jazylǵan tastaqtany jerge tóseýge qarsy bolyp, ony jaqtaýyna japsyrǵan eken. Barsha musylman qadir tutatyn esimniń kisi aıaǵynda taptalyp jatpaýyn oılaǵan esil er deısiń.
Mundaı dástúr óz qazaǵymyzda da bar. Ókinishke qaraı, qasıetti esimniń de kıesi ketip barady. Buryn balamyzǵa aýyrlyq bolmasyn dep, alaıda ıslam qundylyǵynan da alys ketpeı, qazaqsha mánermen Muhambet, Muhamedııar, Mahambet, Mámbet, Bekmuhammed, Nurmuhammed, Orazmuhammed, Qajymuhammed, taǵysyn taǵy esimdermen atap, júreginde Muhammed paıǵambarymyzdy (s.ǵ.s.) eske alatyn, osylaısha uly tulǵaǵa súıispenshiligin bildiretin. Tipti paıǵambarlarymyzdyń aty qoıylǵan kúnde de ony qysqartyp, Ibrahımdi Abaı, Ibish dep tilge jeńildetetin. Muhammed Muhan bolatyn. Tipti ataqty aqyn Shortanbaıdyń shyn aty «Álı Muhammed» bolǵanda da tańǵaldyq. Rasynda, pende bolǵan soń adam balasyna qaratylyp ártúrli sóz aıtylady. Birese ashýmen, birese erkeletip degendeı. Sondaıda ulyq esimniń qadirin ketirmeıik degen pıǵyldan týyndasa kerek.
Qasıetti áýletke halyqtyń qurmeti erekshe. Aıman – qyzdyń esimi. Qazaqtyń aty-aq. Onyń Paıǵambardyń tárbıeshisi bolǵan Ýmm Aıman degen attasy bolǵanyn kóbi bile bermeıdi. Urqııa da qazaqtyń ádemi esimi Paıǵambarymyzdyń qyzdarynyń biri Rýkııamen úndes keletinin eskermeımiz. Ásııa, Ámına, Patyma, Úmmigúlsim, Aısha ıisi musylmandarǵa osy áýlet arqyly tanymal boldy. Endi osy esimderdiń aıtylýy men jazylýyn ózgertip, shubarlandyryp jiberdi.
Qazaqtyń taǵy bir dástúrin aıta keteıin. Eger tanys adamnyń esimimen óziniń balasyn ataǵysy kelse, at suraıtyn joly bar. Ondaǵysy sol adamǵa uqsasyn dep yrymdasa kerek. Ruqsatsyz almaımyn degen ıbasy da. Munyń kóbi umytylyp jatyr. Halqymyzdyń at qoıý dástúri, joly, ustanymdaryn umytpaı, sonyń jolymen esimin qoısa, atyna laıyq azamat bolyp, adam ataýyn joǵary alyp júrmes pe edi… Ókinishke qaraı, kıesi ketip bara jatqan qasıetimizdiń biri osy nárestege at qoıý dep aıta alamyz.
