Erte turǵannyń rasymen yrysy artyq pa?

Halqymyzda kúndelikti tirshilikti azanmen erterek turyp bastaý – ejelden qalyptasqan úrdis. Sonymen qatar, ǵumyr barda izgi isterdi atqarýǵa asyǵý –degdarlardyń daǵdysy. Qazaq naqylynda «Erte turǵan erkektiń yrysy artyq, erte turǵan áıeldiń bir isi artyq» delinedi. Bul máteldiń máni tómendegi hadısten alynǵandaı.

عَنْ صَخْرٍ الْغَامِدِيِّ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «اللَّهُمَّ بَارِكْ لأُمَّتِي فِي بُكُورِهَا». رَوَاهُ أَبُو دَاوُد.

Sahr ál-Ǵamıdı (r.a.) jetkizgen rıýaıatta Paıǵambar (s.ǵ.s.): «Ýa, Alla! Úmbetimniń erte turǵanyna bereke ber!» – dep duǵa qylǵan.[1]

«Igiliktiń erte-keshi joq» degenmen, «ólimnen basqanyń báriniń erte bolǵany jaqsy» degen naqyl sóz de bar. Munyń máni jaqsylyqtyń tezirek bolǵany qaıyrly degendi bildiredi. Qazaq halqynda saqtalǵan mundaı naqyl sózderdiń túp-tórkini aıat-hadıster men musylman ǵulamalary men taqýalardyń nasıhattarynda jatyr.

Mysaly, ataqty taqýa Hatım ál-Asammý bylaı degen eken: «Asyqqan – shaıtannyń isi. Tek bes jaǵdaıda asyǵý: kelgen qonaqqa as berýge, balıǵatqa tolǵan qyz balany uzatýǵa, qaryzdy qaıtarýǵa, máıitti attandyrýǵa, istelingen kúnáǵa táýbe jasaýǵa asyǵý – Paıǵambardyń (s.ǵ.s.) súnneti».