ISLAM KEShIRGENDI QOLDAIDY
Islamdaǵy keshirýdiń ereksheligi nemese ne sebepti keıde keshirmeý kerek?
Keshirý - rýhynyń myqtylyǵynyń, adamgershiliginiń joǵary, júreginiń tiri jáne ımanynyń jaryqtyǵynyń belgisi. Odan bólek, keshirim, meıirimdilik tanytýdyń túri retinde, Ulyq Qudaı meıirimi túsýine sebepker bolady.
Abdýlla ıbn Amrdyń jetkizýinshe Alla Elshisi (s.ǵ.ý.): “Meıirimdi jandarǵa Erekshe Meırimdi Alla da keshirim jasap, meıirim kórsetedi. Jer betindegilerge meıirim kórsetińder, sol kezde aspandaǵy Qudaı da senderge meıirim kórsetedi!” (Ahmad, Ábý Dáýit, at-Tırmızı).
Keshirý jóninde Quranda bylaı delingen: “Jaqsy sóz ben keshirý, arty renjitýge ulasatyn sadaqadan meıirimdirek. Alla - Ǵanı (óte baı) jáne Halım (Ustamdy) (Baqara súresindegi 263 aıat).
Keshirý kek alǵannan góri taqýalyqqa (Qudaıdan qorqýǵa) jaqynyraq:
“Eger siz keshire alsańyz ol sizdiń taqýa ekenińizdi kórsetedi. (Baqara súresiniń 237 aıaty).
Keshirimdilerdiń saýaby: “Jamandyqtyń jazasy birdeı jamandyq. Al kim de kim keshirip, bitimgershilik jasasa, onyń syıy Allanyń qasynda.“ (Shýra súresi, 40-shy aıat).
Keshirim jasaý tabandylyqty qajet etedi: “Kim de kim sabyr etip keshirim jasasa, rasynda bul isterde sabyr etý kerek.” (Shýra súresi, 53-shi aıat).
Iman keltirgender keshirimge izgilik retinde umtylady. Degenmen keıbir jaǵdaılar eskerilmese, bul tilek aýyrtpalyqqa aınalýy múmkin, sóıtip ókinishke ákelýi múmkin.
1.Keshirim jasaý paryz emes. Keıbir ókpe-nazdar men jaraqattar sondaı tereń de aýyr bolýy múmkin, ol aýyrtpalyqty ákelgen adamdy keshirý úshin, oǵan ýaqyt qajet jáne olar jazylýy úshin kúsh kerek. Eger keshirý jaıly oılar tym aýyr soǵatyn bolsa, onda dál qazir bolmaıtyn erlikke umtylyp, ózińdi qosymsha jaraqattaýdyń qajeti joq.
2.Keıde keshirmeýdiń ózi paıdaly. Bir rýhanı ustaz taýyp aıtqan eken: “Seni renjitken adamdy ǵana keshirý asa quptaıtyn nárse emes. Ulyq Qudaı keshirimdi ony túzeýmen baılanystyryp: “Eger bireý keshirip qana qoımastan, artynan sol tirlikti túzep qoıatyn bolsa, onyń syılyǵyn Allanyń ózi beredi,”-degen. (Shýra súresi, 40 aıat). Eger isti oılaǵanyńdaı etip túzeı almasań, ol adamdy keshirýdiń qajeti joq! Mysaly bir zalym adam únemi jurttyń bárin renjitip, aqysyn jep júredi. Mundaı adamdy keshirýdiń qajeti joq, sebebi seniń keshirimiń onyń zulymdyǵyn burynǵydan beter arttyryp jiberedi. Qaıta, onyń jasaǵan zulymdyǵy úshin jáne ol túzelýi úshin odan kóp qylyp alý kerek.
Al eger áńgime munan soń saǵan esh jamandyq kórsetpeıtin adam jaıly bolsa, ony keshirgeniń abzal. Sebebi Ulyq Qudaı joǵaryda aıtty ǵoı: “Keshirip, artynan isti ońaltqan adamnyń saýabyn Qudaıdyń Ózi beredi,”-dep. (Shýra súresi, 40 aıat).
3.Keshirý sizdi burynǵy senim men qarym-qatynasty qalpyna keltirýge mindettemeıdi. Bireýdi keshirý onyń jasaǵan qateligin umytý degen sóz emes. Kerisinshe, mundaı jaǵymsyz Emotsııalar men ol týraly oılardan arylǵan abzal, biraq onyń áleýetin túsiný jáne qaıtadan satqyndyqqa jaqyndamaý degendi bildiredi. Ekinshi jaǵynan, eger ol adam táýbesine kelip, óziniń ózgerýiniń shynaıylyǵyn nemese tııanaqtylyǵyn úsh retten artyq dáleldese, onda nege keshirmeske? Degenmen myna bir hıkmetti este ustaǵan jón: Ábý Hýraıra (Alla oǵan razy bolsyn) Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.ý.): “Múmindi bir innen eki ret shanshyp almaıdy,”-degen hadısin jetkizgen. (Býharı).
4.Eshqashan asyqpańyz jáne kóp nárse talap etpeńiz. Quran Kárimde: “Kim de kim sabyr saqtap, ózine ozbyrlyq kórsetkendi keshirse, shúbásiz bul tabandylyq pen kúsh-jigerdi talap etetin, saýaby zor is bolmaq,”-dep jazǵan. (Shýra súresi 43 aıat). Kóp adam birden keshire almaı úmitsizdikke ushyraıdy. Biraq kıeli kitap esimizge salǵandaı keshirý tabandylyqty qajet etedi. Kóbinese bul birneshe rýhanı sekiristermen qorytyndylaýǵa kelmeıtin kóp satyly jáne kóp deńgeıli protsess.
Keshirý árqashan ózin ózi jetildirýdiń nátıjesi emes. Keıde ol ózdiginen keledi.
Adam kek alýdan bas tartyp, ómirin jaqsartýǵa den qoıyp, eńbeginiń alǵashqy jemisin kórýde. Sodan keıin bonýs retinde, olar endi burynǵy ókpeler azaptamaıtynyn, burynǵynyń “kóleńkesi” arqyly titirkenbeıtinin jáne endi olardyń jaman nıeti bolǵan nemese bolǵan adamdarǵa jamandyq tilemeıtinin baıqaıdy. Bir psıholog aıtqandaı: “Eń jaqsy kek qaıtarý - ol jetistikke jetý”. Biraq rýhanı, dúnııaýı, áleýmettik jetistikter - keshirimge alyp baratyn eń jaqsy jol.
Dáýren Musa
aýdarǵan Júrsin Kárim
