«TÚNDI JAMYLǴY ETTIK»
Alla Taǵala Quranda «Nábá» súresinde: «Uıqylaryńdy damyldap tynyǵýdyń birden-bir joly qyldyq. Túndi (beıne bir) jamylǵy, al, kúndizdi tirshilik ýaqyty qyldyq» deıdi. Uıqynyń paıdasy Allanyń qarańǵylyǵy arqyly bolady. Amerıkadaǵy Arızona ýnıversıtetiniń zertteýshi ǵalymdary ǵylymı zertteýler nátıjesinde uıqynyń qarańǵylyq ýaqytynda adam densaýlyǵyna paıdaly bolatynyn jáneadamnyń ımmýnıtetiniń kúsheıýine úlken áseri bar ekenin rastady.
Sonymen birge ǵalymdar qarańǵylyqta adam aǵzasynan sút bezi obyry men prostatıt aýrýlaryna qarsy turýda róli zor – «melatonın» gormony bólinetinin aıtyp ótti. Bul zertteýler aǵzadan bólingen melatonınniń rak kletkalarynyń damýyn tejeıtinin anyqtady. Jaryq bólmede bul gormon jumys istemeıdi eken.
Ǵalymdar bul Alla jaratqan tabıǵı em qarańǵy túndi paıdalanǵanda ǵana jumys isteıdi deıdi. Qarańǵylyq – raktan belgili ýaqytta ǵana qorǵan bolady. Qarańǵy tún adam aǵzasyna belgili bir gormondar bólgeni sııaqty, kúndizgi jaryq ta aǵzaǵapaıdaly basqa gormondardy (serotonın) bóledi. Bul gormondar ımmýnıtetti kúsheıtip, aǵzany kóptegen aýrýlardan qorǵaıdy.
Quran Kárimniń «Ǵafır» súresinde: «Ol – tynyǵyp damyldaýlaryń úshin túndi, aınalany emin-erkin kórip, tirshilik ete alýlaryń úshin kúndizdi jaryq qylyp jaratqan Alla» deıdi. Joǵaryda aıtylǵan túnniń qarańǵylyq ýaqytynyń eń paıdaly ýaqyty – keshki 22.00-den bastap túngi 01.00-ge deıingi aralyǵy. Sondaı-aq keıde uıyqtasaq ta, bólmemimizge jaryq qosypnemese qalta telefonynyń jaryǵyna qarap jatyp uıyqtaý aǵzada melatonınniń bólinýin tejeıtinine kózimiz jetti. Kerek deseńiz, musylman ǵalymdary asqa jıyrma tórt saǵat jaryq janyp turatyn jerdegi ferma taýyqtarynan góri úıde asyranǵan túnde óz ýaqytynda uıyqtap, kúndiz jem jeıtin taýyqty paıdalanýǵa keńes beredi.
Allanyń zańynan esh kemshilik tabylmaýy aqıqat. Tek adam balasy sol zańdylyqqa sáıkes ómir súrse, eki dúnıede baqytty bolar edi.
Qýat QABDOLDA
