QURANDA NE ÚShIN ALLA TAǴALA ÝAQYTPEN ANT ETEDI?

QURANDA NE ÚShIN ALLA TAǴALA ÝAQYTPEN ANT ETEDI?

Ответ

Ýaqyt – bizdiń ómirimiz, adamǵa Allanyń bergen syıy, Qııamet kúni suralatyn amanaty, biz ıelik etip otyrǵan nárseniń eń qymbaty. Allanyń pendelerine bergen kóp nyǵmetiniń biri. Qaryzǵa alýǵa jáne berýge bolmaıdy, syıǵa tartylmaıdy, mura retinde qaldyrylmaıdy. Siz ben bizden suramastan kelip, ótip jatyr. Adam dúnıesin, mansabyn, densaýlyǵyn, taǵy basqa nárselerdi joǵaltsa artqa qaıtarýy múmkin. Al ótken ýaqytty qaıtarý múmkin emes.

Alla Taǵala qasıetti Quranda birneshe jerde ýaqytpen ant etken. Ýaqytqa sert etilip bastalǵan «Ǵasyr» súresi, kún, tún, sáske, tań, t.s.s ýaqytqa baılanysty ant etken aıattar kóp. Alla Taǵala nemen ant-sý ishse odan keıingi keletin nárseniń mańyzdylyǵyn kórsetedi.

Alla Taǵalanyń Ózi bizdiń nazarymyzdy aýdaryp otyrǵan ýaqytqa nemquraıly qaraý – naǵyz ǵapyldyqtyń belgisi.

Sondyqtan da aqyldy adam ýaqytynyń qadirin biledi. Bul dúnıege ne úshin kelgenin, qaıda baratynyn da biledi. Óıtkeni pende Qııamet kúni ýaqytyn qalaı ótkizgeni jaıynda suralmaıynsha, turǵan ornynan qozǵalmaıdy. Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Qııamet kúni pende tórt nárseden suralmaıynsha, aıaǵy turǵan jerinen tapjylmaıdy. Ómirin qalaı ótkizgeninen, jastyq shaǵyn
qalaı jáne nemen ótkizgeninen, dúnıe-múlkin qaıdan taýyp, qaı jerge jumsaǵanynan jáne bilimin qalaı qoldanǵanyn», – degen. Bul hadıske qarar bolsaq adam ómiriniń árbir sátinen suralatyny, sondaı-aq jastyq shaǵynan suralatyny aıtylǵan.

Ýaqyttyń úsh túrli erekshe qasıeti bar: Birinshi – ótken ýaqyt qaıtyp kelmeıdi. Ekinshi – ótkizgen ýaqytqa esep beremiz. Úshinshi – ýaqyt satylmaıdy, satyp alynbaıdy. Sondyqtan ýaqytqa saı mindetti bolatyn nárseler: Ýaqytty bosqa ótkizbeı, ózińe paıda beretin nárselermen ótkizý, qansha jasasań da bir kúni dúnıeden ótetinińdi bilý, dúnıeń úshin ólmeıtindeı qyzmet etý, aqyret úshin erteń óletindeı amal etý, dúnıeden ótken soń artyńda saǵan baryp turatyn nárse qaldyrý.

Ibn Masǵýd (oǵan Alla razy bolsyn): «Men ómirim qysqaryp, saýapty amaldarsyz ótkizgen kúnime ókingenimnen artyq ókingen emespin», – degen. Sondyqtan ár ýaqytymyzdy ǵanımet tutyp, ásirese jastyq shaǵymyzdy Alla razy bolatyn ıgi amaldar jasaýymyz qajet. Imandy, múmınderdiń ereksheligin sıpattaǵan bir aıatta: «Olar bos jáne paıdasyz isterden aýlaq júredi», – delingen («Mýmınýn» súresi, 3-aıat). Osylaısha musylmandardyń ýaqytyn bosqa ótkizbeıtinin baıandaǵan.

Qoryta aıtqanda, Alla Taǵala nemen ant-sý ishse, odan keıingi keletin nárseniń mańyzdylyǵyn kórsetedi. Ýaqyt – adamnyń ómiri. Imam Shafıǵı: «Ýaqyt – ótkir qylysh ispettes, eger sen ony kespeseń, ol seni kesedi», – degen. Kim ýaqytynyń qunyn bilmese, ómiriniń qalaı ótip jatqanyna mán bermeıdi. Sondyqtan aqyldy adam ýaqyttyń mańyzdylyǵyn eskere otyryp, óziniń dúnıesine jáne aqyretine paıdasy tıetin amalmen aınalysady. Alla Taǵala árbir sáttiń qadirin túsinip, ony bosqa ótkizbeı, eki dúnıemizge paıdasy tıetin amal isteýimizdi násip etsin!

Medet QURMAShULY

«Iman» jýrnaly, №12, 2024 jyl

Автор: айтбай арслан